zondag 11 december 2011

Thuisbezorgen en Seats2Meet vreemde combinatie #b2d11

Terwijl de theaterzaal zich vulde met de bibliotheekmedewerkers die hoopten daar te worden toegesproken door Halbe Zijlstra, werd in een klein zaaltje elders in Martini Plaza een presentatie gehouden door Jeroen van der Schenk van Socialbites en Theo Schilthuizen van bibliotheek Schiedam.
Na een wat rommelig begin geeft Jeroen een inspirerende presentatie over innovatief denken voor bibliotheken, waarbij hij veel voorbeelden aanhaalt uit society 3.0. Hij raadt bibliotheken aan om de volgende denkoefening te doen: sluit alle bibliotheken en ga de gaten die vervolgens vallen opnieuw vullen. Dit zal gevolgen hebben voor de dienstverlening die op andere plaatsen en met andere partners kan worden ingevuld. Verder is het belangrijk om op zoek te gaan naar de toegevoegde waarde die je als bibliotheek kunt bieden. In het voorbeeld van Seats2Meet gaat dat om kennisdeling. De verhuur van de vergaderruimte is het vehikel dat dit mogelijk maakt. Lees ook het blog dat Storiesguy naar aanleiding van een eerdere presentatie van Jeroen van der Veer maakte.

De relatie naar de thuisbezorgdienstverlening die de bibliotheek Waterweg wil opzetten ontgaat me, tenzij dit bedoeld is als uitwerking van het bieden van toegevoegde waarde door de bibliotheek. In ieder geval is Waterweg van plan om volgend jaar aan de slag te gaan met het inrichten van een thuisbezorgdienst. De bibliotheek kan door dit concept veel kleiner worden, omdat de media via een website worden besteld en vervolgens door een samenwerking met de Soicale Werkplaats op een plek naar keuze worden bezorgd.
Het idee is niet nieuw en op onderdelen nog niet volledig uitgewerkt, maar hiermee denkt de bibliotheek de bezuinigingen te kunnen opvangen en toch een goede dienstverlening te kunnen bieden door hier veel extra diensten mee te verbinden (gedacht wordt aan profielpakketten, ombouwen fysieke vestiging tot inspiratieruimte e.d.).
Een interessant initiatief en een leuke discussie en een goed keuze om dit bij te wonen in plaats van de  openingssessie in de theaterzaal.

Feestje!? De uitslag.

Ter gelegenheid van mijn 25 jaar in Limburg schreef ik een blogpost met daaraan gekoppeld een prijsvraag. Mijn toenmalige baas had ik uitgesloten van deelname. Hiertegen heeft hij formeel geprotesteerd, maar vervolgens bleek dat ook hij niet verder kwam dan 2 goede antwoorden. Ook de meeste anderen kwamen niet verder dan 2 goede antwoorden. Voor de nieuwsgierigen onder jullie hier dan toch de juiste antwoorden. Over de uitslag kan gecorrespondeerd worden.

De niet techneuten konden Harrie Maassen nog wel koppelen aan de uitspraak "Wao is nieks", die hij te pas en te onpas voor de dag haalde en samen met zijn hele optreden er altijd voor zorgde dat de problemen waar we dan mee aan het worstelen waren een stuk draaglijker werden.

De computer op het plaatje is inderdaad een Geac zoals o.a. Miriam herkende. Ik had graag het antwoord iets nauwkeuriger gehad. Op het plaatje staat de Geac 9000. Dit was de opvolger van de Geac 8000 die stond te zoemen in de kelder van het gebouw aan de Godsweerdersingel. De 9000 kreeg een mooie serverruimte op de bovenverdieping, maar bleek erg kwetsbaar voor de blikseminslagen die we daar regelmatig in de buurt hadden. Maar dat zijn verhalen die een andere keer maar eens verteld moeten worden.

Dan de 3 heren. Voor mij was de overgang naar Limburg een heuse cultuurshock: in Limburg was in de bibliotheekwereld nog sprake van een soort van klasse-verschil. Hier liepen een aantal zogenaamde Heren en Mevrouwen rond die door iedereen ook zo werden aangesproken. Volgens mij hadden die ook geen voornaam. Deze werden ook niet getutoyeerd - waar ze dat zelf wel deden -  en vormden zo leek het mij een aparte soort. In mijn geval bestond de sollicitatiecommissie dus uit 3 Heren en Marten. De heren waren de toenmalige directeur, Mooren, zijn adjunct, Hox en het hoofd van de "bibliografische dienst" waar de automatisering deel van uitmaakte, Roelofs.
Marten heeft me later nog vaak verteld dat ik bijna niet was aangenomen omdat mij nagels rouwranden hadden, maar gelukkig heeft hij de rest van commissie weten te overtuigen dat ik verder wel geschikt was :-)

maandag 21 november 2011

Marleen Wijnen #debibliotheekopschool

Marleen Wijnen is samen met Jellie Tiemersma ingehuurd door het SIOB om de implementatie van de Bibliotheek op School te doen. Belangrijkste boodschap is dat er niets nieuws wordt ontwikkeld. Bestaande trajecten Biebsearch, Boek1Boek, Biebsearch junior en Kunst van Lezen worden gebundeld tot een aanbod aan het primair onderwijs.

Met Cubiss samen wordt ook gewerkt aan inbreng Mediawijsheid in het programma Bibliotheek op School. De NOT in  2013 is het moment waarop alles breed wordt gepresenteerd. Het moet leiden tot herkenbare duidelijke dienstverlening onder noemer Bibliotheek op School met landelijke kader en lokale inkleuring. Wethouder, directeur school en directeur bibliotheek moeten dit samen aan de LEA-tafel vorm geven. Dit wordt in de zaal door veel mensen gedeeld. De bibliotheek van de toekomst hoort ook een plaats in de school te hebben. Naast collectie gaat het ook om mediawijsheid.
Dit is veel werk, maar aanwezigen zien vooral kansen en spreken uit hiermee aan de slag te willen en dat is denk ik ook de winst van deze ochtend. Zeker ook met de steun in de rug die de provincie hieraan wil geven kan dit toch niet misgaan!

Hoe is het in Limburg - #debibliotheekopschool

Nu wordt ingezoomd op de stand van zaken in Limburg. Dit gebeurt aan de hand van een interview door Thomas met mijn collega's bij Bibliotheekhuis Arjen Jacobs en Albert Bull. Albert heeft vooral in het verleden veel rondom Kunst van Lezen gedaan en Arjen is momenteel coördinator van allerlei projecten zoals Boekstart.
Het begint met goed nieuws: de provincie Limburg heeft toegezegd dat in maart de Limburgse bibliotheken aanvragen mogen indienen voor de implementatie van Bibliotheek op School. Arjen zal dit de komende periode proberen te gaan stroomlijnen.

Albert ziet groot verschil: vanuit bibliotheken was leesbevordering in verleden was erg aanbodgericht. Dit gaat nu naar samen inrichten van leesbevordering door bibliotheek en school. Arjen geeft aan de werkateliers die in Brabant door Cubiss met succes zijn georganiseerd ook naar Limburg te willen halen.

Dan is het de beurt aan Fred Geelen van Schunck die Boek1Boek heeft ontwikkeld en onder andere met bibliotheekinnovatiemiddelen tot een landelijk bruikbaar product om als bibliotheek in het onderwijs een rol te kunnen spelen bij "toename van boekplezier". De ontwikkeling start al in 2003 als door bibliotheek Heerlen gedacht wordt over de wijze waarop de bibliobus moet worden vervangen. Lang traject van voorbereiding en pilotontwikkeling, past helemaal in eerdere presentaties vanmorgen geschetste lijn. Strategie bepalen, beleid uitzetten en vervolgens vertalen in activiteiten en product bijstellen op basis van de input vanuit de evaluaties.

Inmiddels is ook Rotterdam gestart met inzet van Boek1Boek. Hier wordt overigens met zowel schoolBIEB als met Boek1Boek geëxperimenteerd. Schunck wil product vooral overdragen naar SIOB zodat andere bibliotheken hier ook gebruik van kunnen maken.
Boek1Boek wordt inmiddels overigens niet meer gratis aangeboden aan de scholen. Hier wordt ongeveer € 10,- per leerling bijgedragen door onderwijs en ook de bibliotheek draagt dit bedrag bij. In de cijfers blijkt dat leesplezier bij deelnemende scholen is toegenomen en ook de waardering bij de leerkrachten is toegenomen. Positief neveneffect is dat nu ook de peuterspeelzalen interesse beginnen te tonen om met bibliotheek aan de slag te gaan.

Jos Saes (directeur Bibliorura), Hetty Belgers (directeur aantal basisschool in Roermond) en Wim Kemp (wethouder in Roermond van o.a. bibliotheek en onderwijs) vertellen over de situatie in Roermond. Vanuit Roermond bezig met ombouw vanuit traditionele bibliotheek naar Schoolbibliotheek nieuwe stijl. Scholen betalen voor collectie, waarbij ook gebruik wordt gemaakt van projectsubsidies zoals Kunst van Lezen.
Hetty geeft aan bij nieuwbouw van school uitdrukkelijk rekening te hebben gehouden met plaats bibliotheek in de school, met name ook omdat afstand naar de bibliotheek voor leerlingen te groot is. De bibliotheek heeft bij de inrichting van de schoolbibliotheek een grote rol gespeeld. Binnen school zijn 2 leescoördinatoren aanwezig en er is 1 leesconsulent vanuit de bibliotheek die dat een ochtend in de week ondersteund. Opbrengst is leesplezier bij de kinderen en er wordt ook heel veel meer gelezen. Ook team is erg enthousiast. De Monitor zal ook worden ingezet om de opbrengst beter te kunnen meten. Overigens is ook de rol van de ouders en hun betrokkenheid een heel belangrijke succesfactor.
Wim Kemp geeft aan dat het heel belangrijk is om zo vroeg mogelijk te beginnen met leesbevordering. Citaat van de dag "Moderne mens heeft een hele grote woordenschat mogelijk om met zo min mogelijk woorden de boodschap zo goed mogelijk via bijvoorbeeld twitter te kunnen verwoorden." Gezien de bezuinigingen is creativiteit en samenwerking heel hard nodig. Wim ziet als een belangrijke rol voor hem om de juiste partijen met elkaar aan tafel te krijgen om die samenwerking te bevorderen.

Meten van effecten - #debibliotheekopschool

Na de inleiding van dagvoorzitter Thomas van Dalen is het de beurt aan Kees Broekhof van Sardes.
Sardes bemoeit zich met onderwijs en Kees vooral met taal op school. Boekenpret en Fantasia zijn projecten waar hij vanuit Sardes ook al bij betrokken is geweest. Hij zal ingaan op wat nu de opbrengst is van de samenwerking tussen bibliotheek en basisschool. Wat zit daar ook in voor de school zelf? Lezen is leuk, maar wat brengt het de maatschappij? De monitor moet gaan voorzien in onderbouwing.
De brochure "meer lezen, beter in taal" is, samen met de dia's zeer bruikbaar om gesprek aan te gaan.

Kees schetst in op de context voor de scholen: rekenen en taal zijn belangrijkste basisvaardigheden en duidelijk is wat aan het eind van de school moet zijn opgedaan. Wel moet nog worden uitgewerkt wat dit binnen onder-, midden-, en bovenbouw betekent. Kernwoord is opbrengstgericht werken.
Opbrengstgericht werken kent volgende cyclus: analyseren resultaten van de leerlingen, doelen stellen, werkwijze bepalen om de doelen te realiseren en dan uitvoeren.
Binnen kennisgebied taal gaat het dan vooral om woordenschat en begrijpend lezen. Deze bepalen ook vaak het advies aan het eind van de basisschool. Woordenschat is daarbinnen belangrijkste, want dit bepaald voor een deel ook de mate van begrijpend lezen.
Kees schets hier verder op in en het blijkt dat kinderen van laaggeschoolde ouders per uur ongeveer een derde van de woorden horen vergeleken met kinderen in gezinnen met hoogopgeleide ouders. In de eerste 3 levensjaren gaat dat om een verschil van 30 miljoen woorden. Op school zet zich dit beeld vervolgens door, want woordenschatonderwijs biedt slechts gedeeltelijke oplossing (400 tot 800 woorden per jaar). Vrij lezen kan hiervoor wel een oplossing bieden: per dag 1 minuut vrij lezen per dag levert per jaar al 100.000 woorden. 20 minuten per dag levert ruim een miljoen woorden per jaar. Dit levert zo maar een uitbreiding van de  woordenschat van 1000 woorden per jaar op.

Vrij lezen is overigens ook goed voor:
  • begrijpend lezen
  • schrijfstijl
  • spelling
  • kennis van grammatica
Zie ook het onderzoek van Suzanne Mol - to read or not to read.

Dit is natuurlijk ook bij uitstek het terrein van de openbare bibliotheek: stimuleren van vrij lezen. Als collectie in school zit helpt dat aanzienlijk. Ook de bibliothecaris heeft hierin een belangrijke rol. Onderzoek toont aan dat de aanwezigheid in een schoolbibliotheek een significant verschil maakt ten opzichte van bibliotheken zonder bibliothecaris.
Hoe kan de bibliotheek dit aantonen? De Monitor bibliotheek op school moet hierin voorzien. Gemeten kan worden: leengedrag, leesmotivatie, leesgedrag, leescultuur thuis, leesbevorderend gedrag van leerkrachten, uitvoering leesbevorderingsbeleid. Dit wordt uitgevoerd d.m.v. digitale vragenlijsten. Hier zijn nu 70 locaties mee aan het experimenteren.
Als je hiermee vervolgens aan de slag wil moet je als leesconsulent een keuze maken uit de gegevens. Kees laat voorbeeld leesplezier zien. Opvallend is dat meeste leesplezier aanwezig is in groep 5 en 6  en daarna neemt het af. Ook blijkt uit de monitor dat meisjes meer leesplezier ervaren dan jongens. Het zou dus nuttig zijn om hier apart beleid op te zetten. Uit de zaal wordt gesuggereerd dat jongens meer gericht zijn op non-fictie.
Monitor maakt het voor de school ook mogelijk om eigen activiteiten te vergelijken met landelijke gemiddeldes. Overigens is landelijk gaan standaard vastgesteld, dus blijft alleen bij vergelijking en als cyclus goed gelopen wordt zal dit leiden tot nieuwe, meetbare, beleidsdoelen vertaald in concrete activiteiten. Bibliotheek en school bepalen deze samen. De activiteiten bevatten acties voor leerkracht en leesconsulent die tot gewenste opbrengst moeten leiden. Na half jaar of jaar wordt gekeken of deze opbrengst ook wordt gehaald.

Onderwijsmensen in de zaal zijn deels al bezig met leesbevordering en opbrengstgericht werken. Probleem is dat er veel wordt gevraagd van onderwijs, ook op andere gebieden, dus belang van maken van keuzes en stellen van prioriteiten wordt onderschreven.
Wens richting bibliotheek wordt uitgesproken om project De Rode Draad te gaan doen. Kees vindt projecten eigenlijk maar niets. Leesbevordering moet iedere dag gebeuren, hoort structureel in werkwijze ingebed te zijn. Boekintroductie wordt heel interessant gevonden, zeker waar op aantal scholen werken is doorgeschoten naar techniek (en dat draagt niet bij aan het leesplezier).
Door gemeentes wordt met name de Monitor heel interessant gevonden, is goede mogelijkheid om ingezette beleid te kunnen toetsen en tot vervolgbeleid te kunnen komen. Beperkingen zijn er overigens ook: financiën, competenties en capaciteit bibliotheekpersoneel.

Regiobijeenkomst Limburg #debibliotheekopschool

Vandaag is Limburg aan de beurt in om kennis te nemen van de Bibliotheek op School. We zitten in het Theaterhotel de Oranjerie in Roermond, een veilige keuze, want centraal en voorzien van de nodige faciliteiten, maar niet echt een locatie die associaties met het onderwerp oproept of voor extra inspiratie zorgt. Ik schat de opkomst op ongeveer 60 personen, deels medewerkers van Limburgse bibliotheken, maar ook gemeentes en scholen zijn goed vertegenwoordigd.
Er zijn al een aantal regiobijeenkomsten geweest waarvan door een aantal collega's al uitgebreid verslag is gedaan. Ik zal hier vanmorgen in deze blog ook proberen om er wat krenten uit te halen.
Dagvoorzitter Thomas van Daalen heet iedereen welkom. Programma is opgedeeld in stuk meer theorie en deel aapak in de regio.
Binnen project Bibliotheek op School gaat het om gezamenlijke aanpak Biebsearch, Biebsearch junior, Boek1Boek en Kunst van Lezen. Bibliotheek op School zorgt voor herkenbaarheid onder 1 logo en 1 noemer. Al deze programma's zijn gericht om invulling te geven aan de doorlopende leeslijn die voorschools begint met Boekstart.
Dit vereist samenwerking tussen partijen: overheid, onderwijspartners en bibliotheken. Samenwerking nodig op alle niveaus: strategisch, beleidsmatig en uitvoerend (leescoördinator school samen met leesconsulent moeten zorgen voor goed afstemming). Overigens kost de implementatie van Bibliotheek op School een redelijke doorlooptijd: dit start met een expliciete beleidskeuze binnen de bibliotheek. Anders kun je er volgens Thomas beter niet aan beginnen. Daarna met keuzes de boer op: uitleggen bij onderwijs en gemeente. Schiet dan niet meteen in de uitvoering maar zorg voor de voorbereiding (ook de mensen die voor uitvoering moeten zorgen moeten goede skills hebben) en daarna kan gestart worden met uitvoering. Ook erg belangrijk om vervolgens gezamenlijke evaluatie te doen en op basis hiervan beleid bij te stellen.
Veel ervaring is er al en vastgelegd in brochures die ook te vinden zijn op website Kunst van Lezen.

Vervolgens wordt een (volgens Thomas, door het Koninklijk Huis gesponsorde video) getoond over schoolBIEB, waarin alle partijen (scholen, bibliotheek en gemeente)  enthousiast zijn over de gevolgen van dit leesbevorderingsproject. Ketenaanpak die werkt:



Overigens is gevolg van de keuzes die Den Bosch heeft gemaakt dat buiten de centrale vestiging alle andere vestigingen zijn gesloten. Heeft ook niet tot structureel extra geld voor de bibliotheek.

Zie overigens ook blogposts over eerdere regioconferenties van Jan Klerk: regioconferentie de bibliotheek op school en Kees Broekhof van Sardes, het verslag op de site van bnbibliotheek: Inspirerende conferentie de bibliotheek op school en het blog van Mark Deckers  (zoek op #bibliotheekopschool voor alle postings of blader naar 2 november).

donderdag 17 november 2011

Feestje !!!??

Vandaag is het 25 jaar geleden dat ik mijn eerste werkdag had in Limburg. Na door een heel bijzondere sollicitatiecommissie (een gezelschap van 3 Heren en Marten Boonstra) geschikt te zijn bevonden kon ik aan de slag als assistent systeembeheerder bij de toenmalige Provinciale Bibliotheek Centrale.
De provincie Limburg had als doel gesteld dat alle Limburgse bibliotheken op 1 bibliotheeksysteem zouden worden aangesloten en de eerste bibliotheek (volgens mij was dat Valkenburg) zou dit in gebruik gaan nemen. Het werk werd teveel voor Marten alleen en daarom was uitbreiding nodig.
Misschien kom ik later nog wel eens met wat meer terugblik, maar eigenlijk ben ik daar niet zo van. Ik weet wel zeker dat ik iedereen voor gek zou hebben verklaard die me toen gezegd zou hebben dat ik in de 21e eeuw nog steeds met plezier bij dezelfde toko zou werken. Nu is natuurlijk de toko wel wat veranderd in al die jaren, maar is vooral ook mijn werk zich steeds blijven ontwikkelen en, ook niet onbelangrijk, de branche blijft een heel plezierige om in te verkeren.

Nu ik dit schrijf komt ook de gevleugelde uitspraak van een oud-collega weer boven. Hij riep standaard "Woa is nieks" als er iets langskwam waar over werd gemopperd en ging fluitend verder met zijn werk.
Vergeef me trouwens de dialectspelling. Als een echte expat blijf ik de taal van het land van herkomst trouw. Ik versta het en daar red ik me tot nu toe redelijk mee.

Dat vraagt om een prijsvraag. De oplossing en de eventuele winnaar zal ik hier bekend maken. Reageren kan tot 25 november en Marten Boonstra (mocht hij dit lezen) is uitgesloten van de competitie. De vragen:
1. Welk systeem staat afgebeeld op de foto?
2. Wie waren de 3 Heren (en waarom)?
3. Van wie was de uitspraak "Woa is nieks"?

woensdag 16 november 2011

Aansluiting digitale bibliotheek


Vooruitlopend op de bibliotheek2daagse, waar vooral de nieuwe ontwikkelingen aan bod moeten komen, organiseert bibliotheek.nl vandaag een bijeenkomst waarin de bibliotheken worden bijgepraat over de stand van zaken bij bibliotheek.nl in het algemeen en de aansluiting op de digitale bibliotheek in het bijzonder. Ik wilde proberen om al livebloggend hier wat highlights te delen, maar helaas liet de techniek me in de steek en ben ik vervolgens overgestapt op twitter.

Na het welkom door Diederik van Leeuwen begint met een verrassing: de verse manager beheer heeft binnen zijn proeftijd besloten om niet te blijven. Over de wijze waarop dat wordt opgelost volgt later meer.
Aan het programma toegevoegd: uitleg van HKA en Infor over de wijze waarop zij met de servicebus omgaan. De presentaties van Jos Huismans (HKA) en Eric Conderaerts (Infor) gaven eindelijk ook duidelijkheid in wat we van de belangrijkste systeemleveranciers hebben te verwachten. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hun routes om de verbinding met de landelijke servicebus te maken redelijk gelijk lopen. Infor zet hiervoor Iguana in, dat ook nog kan worden gebruikt als CMS om de eigen website in te publiceren en HKA zal hiervoor de Wise Service Bus (WSB) voor ontwikkelen. Beide leveranciers geven aan dat zij, mits bestellingen tijdig worden gedaan, in staat zijn om de bibliotheken, die voor 1 april aangesloten moeten zijn, ook daadwerkelijk aan te sluiten.

De randvoorwaarden voor aansluiting zijn toegelicht, maar inmiddels ook naar alle bibliotheken gestuurd. Dit gaf geen grote discussies, maar er waren nog wel wat vragen, met name ook met betrekking tot de wijze waarop de privacy van de leden wordt gegarandeerd bij aanlevering van de data in het Datawarehouse. Bibliotheek.nl is dit helemaal aan het uitzoeken, maar staat op het standpunt dat de gegevens die in het Datawarehouse worden verzameld ten allen tijde van de aanleverende bibliotheek blijven. Deze geeft in voorkomende gevallen toestemming aan bewerkende partijen om hier iets mee te doen en zonder die toestemming mag en kan er niets mee gebeuren.

zondag 30 oktober 2011

Geheugen op vakantie


Tijdens de vakantie heb ik "Het Ondiepe" van Nicholas Carr gelezen. Dit boek stond al een tijdje op mijn lijstje, mede naar aanleiding van een recensie van Jan Klerk in het helaas overleden blad //Collectie.
Carr is wel erg negatief over de invloed van het toenemend internetgebruik op onze hersens. Dat er veranderingen optreden onder invloed van wijzigend mediagebruik (i.c. minder lezen van boeken) toont hij afdoende aan, maar gelukkig kon ik zijn boek nog zonder me te laten afleiden in een dag of 2 uitlezen. Ik moet daar wel aan toevoegen dat ik - op het ophalen van de krant op de iPad na - volledig offline was.
Net terug zag ik Joshua Foer's tekst van de Van der Leeuw-lezing. Hij heeft het ook over de veranderende werking van het geheugen, maar is daar veel minder negatief over, hij verwacht ook dat het hele internet binnen afzienbare tijd ingeplugd wordt op de hersenen als een gigantische externe harde schijf. Hij maakt wel het onderscheid tussen kennis en wijsheid.
Nu dus het geheugenpaleis maar op mijn lijstje voor een volgende vakantie geplaatst.

vrijdag 14 oktober 2011

Limburgs Erfgoed ontsloten via Portal ontsloten


Een langgekoesterde wens is dinsdag deels ingevuld met de lancering van de Limburgse Erfgoedportal. Volgens mij ben ik al met dit onderwerp bezig sinds we in 2005 of 2006 de Aquabrowser hebben aangeschaft om hierin het gezamenlijke bezit van alle Limburgse bibliotheken in te ontsluiten.

Het is anders gelopen dan toen gedacht, maar het resultaat mag er zijn. Hiermee ligt er een mooie basis om de erfgoedcollecties op een later moment via Europeana en de Open Index (die de bibliotheken aan het ontwikkelen zijn) alsnog op een voor het publiek zinvolle manier met elkaar te verbinden.

Lees ook Limburgs erfgoed?

dinsdag 27 september 2011

It's time for a change

Met een bedrijfsplan ver over de uiterste houdbaarheidsdatum en een jonge ambitieuze directeur in een omgeving die aan alle kanten verandert, is er geen ontkomen aan: Bibliotheekhuis Limburg moet op de schop. Een nieuwe missie en visie zijn geformuleerd en zullen binnenkort op onze nieuwe website worden gepubliceerd.
De website is nu alleen uiterlijk aangepast. Vandaag starten we met een cultuurveranderingstraject waarvan de bibliotheken in Limburg als het goed is heel snel de vruchten kunnen plukken. Houd ons in de gaten!

donderdag 22 september 2011

bibliotheek.nl ready for take off?

Voor de vakantie schreef ik over de WAAS en de manier waarop een aantal Limburgse bibliotheken die wilden gaan inzetten om hun bestaande websites te vervangen. De gewenste functionaliteit is op hoofdlijnen in kaart gebracht en de verwachting was dit jaar een en ander door middel van de WAAS te realiseren zou zijn.

Helaas kwam Bibliotheek.nl deze zomer tot het besef dat de verwachtingen die gewekt waren niet gerealiseerd kunnen worden. In het laatste Bibliotheekblad (nr. 11 2011) geeft Diederik van Leeuwen duidelijk aan wat de scope en tempo van Bibliotheek.nl is. Dit betekent dat we nu opnieuw moeten gaan nadenken over de wijze waarop we in Limburg tot nieuwe websites komen, want de behoefte is onverminderd groot bij de betrokken bibliotheken.
Daarom het oorspronkelijke scenario nog maar eens afgestoft: bibliotheken zorgen ervoor dat ze hun website bouwen in één van de drie CMSsen die kunnen praten met de landelijke infrastructuur: dus Bart, Joomla of Drupal. Omdat de Waas niet alles biedt, wordt hier de gewenste functionaliteit in gebouwd waarbij waar mogelijk gebruik gemaakt wordt van widgets uit de landelijke widgetstore. Zoals Diederik van Leeuwen aangeeft is dat een heel ontspannen overgang naar de WAAS, maar dat geldt toch met name voor bibliotheken die al een website in één van de aangegeven CMSsen hebben. Voor de andere bibliotheken, die dachten in de WAAS twee vliegen in één klap te slaan betekent het een juist extra inspanning ...

vrijdag 9 september 2011

Handig boodschappenlijstje? Remember the Milk verkenning.

Een actie is snel verzonnen, maar uitvoering of delegeren en bewaken blijft in de praktijk nog altijd behelpen (let wel ik spreek over mijn eigen praktijk, ik neem aan dat anderen dit allemaal keurig netjes georganiseerd hebben).
In een poging om wat meer grip te krijgen op allerlei actielijsten waarmee ik te maken heb (MT, werkoverleggen, individuele afspraken ben ik van plan om hiervoor Remember the Milk (RMT) te gaan gebruiken. RMT heeft software voor verschillende mobiele apparaten - handig als je buiten de deur iets afspreekt; acties kunnen worden gedeeld met anderen en het lijkt op het eerste gezicht redelijk gebruikersvriendelijk.

Nu zijn er vast nog andere/betere programma's om te realiseren wat ik wil - ik heb al gehoord dat Outlook dit ook allemaal kan, dus waarom gaan we dat niet gebruiken? Ik zie dat RMT een Outlook-sync-module kent, maar heb nog niet uitgezocht wat die kan. Mochten er suggesties zijn waarom ik zeker wel of zeker niet met RMT aan de slag moet, ik houd mij aanbevolen voor een goed praktijkverhaal, voor ik mijn collega's gek ga maken.

maandag 5 september 2011

Ivette en Carin op de bank

De week van de laaggeletterheid is weer begonnen. Ivette Sprooten van Bibliotheekhuis Limburg en Carin Klompen van Centre Ceramique geven bij TV Limburg uitleg over de omvang van het probleem (zie ook: percentages laaggeletterdheid per Limburgse gemeente) en de rol die bibliotheken spelen in de bestrijding ervan.

donderdag 1 september 2011

Casanova op Marktplaats

Je mag me ouderwets noemen, dat doen mijn kinderen ook, maar ik heb deze week toch mijn eerste aankoop via Marktplaats gedaan. In  tweedehandswinkels kom ik niet als het niet om een boekwinkel gaat en van boeken moet je toch even de staat checken voor je ze koopt.
Uit de serie privedomein heb ik een groot aantal titels op mijn plankje staan en omdat van de eerste 50 eigenlijk alleen nummertje 19 nog ontbrak ben ik daar iets actiever naar gaan zoeken en zo kwam ik op markplaats. Bod gedaan, wat heen en weer gemaild en uiteindelijk toch tot koop besloten.
Gisteren viel een volledig gaaf (nog niet opengesneden) exemplaartje bij mij in de brievenbus. Ik denk dat ik mijn schroom tegenover Markplaats dus maar eens opzij zet. Binnenkort heb ik een ligfiets en een skelter in de aanbieding.

maandag 29 augustus 2011

Geslaagde overgang naar bicatWise

Vorige week maandag  durfde ik nog niet meteen te juichen, maar nu we een week verder zijn, een hoeraatje voor het overzetten van Maastricht van Bicat naar bicatWise op zijn plaats. Operatie is boven verwachting goed gelopen. Projectleider Ton kan er helemaal niet tegen als ik hem blijf complimenteren, want waar was hij geweest zonder zijn collega's, de inzet van de mensen in Maastricht en de ondersteuning van HKA? Allemaal waar, dus allemaal bij deze mijn complimenten.
Tijd om op de lauweren te gaan rusten is er niet: begin december gaan alle andere bibliotheken die gebruik maken van het bicat-systeem van Bibliotheekhuis Limburg ook over naar het nieuwe bicatWise systeem. Hiervoor moet nog heel veel werk worden verzet, maar ik heb er alle vertrouwen in dat ook die operatie goed gaat verlopen (en zo voeren we de druk alvast weer op :-) )

woensdag 24 augustus 2011

Hoo dut 't in 'n optoch?

Jammer dat Omroep Max pas na 1 september weer begint met het uitzenden van bloemencorso's. Mijn favoriete corso is dat van Rekken, niet in de laatste plaats omdat ik daar zelf jaren als vrijwilliger bij Tied Zat heb meegedaan aan het bouwen en afwerken van de praalwagens. Het corso heeft vandaag al getrokken, maar liefhebbers kunnen morgenvroeg nog (gratis) kijken en daarna staan de wagens nog een aantal dagen opgesteld in het dorp.
Terugkijkend op de site van Tied Zat zie ik een aantal thema's waarmee we onze tijd ver vooruit waren: zoals Shelob (vrijwel niemand kende In de ban van de Ring, maar ik durf te wedden dat Peter Jackson in Rekken aan een idee is geholpen voor zijn verfilming) en "de macht van de Islam".
Daar kan toch geen carnavalsoptocht tegenop.

dinsdag 23 augustus 2011

Nachtzuster


Een vriendin kwam vorige week op bezoek terwijl ik met mijn ereadertje lekker buiten zat te lezen. Zij werkt in de zorg en draait alleen maar nachtdiensten. In plaats van het meeslepen van dikke boeken hoeft er nu alleen nog maar de reader mee. Hoewel,  ze vond het  jammer dat er nog vrijwel geen studieboeken worden aangeboden als ebook, want dat is een andere bezigheid om de nachten door te komen.
Ook vertelde ze al een aantal patienten aan de ereader te hebben geholpen, zoals de MS-patient die heel moe werd van het lezen van gewone boeken en volledig op luisterboeken was aangewezen. Door de ereader te gebruiken en het lettertype heel groot te zetten was deze in staat om weer zelf te lezen. Iemand anders was gewoon niet in staat om (dikke) boeken te lezen omdat ze te zwaar zijn. Ook hier biedt de ereader uitkomst.


Bij het weggaan meldde ze dat ze het lidmaatschap van de bibliotheek er nu dan ook maar aangaf, maar dat was om mij te pesten – hoop ik.

maandag 22 augustus 2011

Spannende dagen

Afgelopen zaterdag heeft de bibliotheek Maastricht de laatste uitleningen gedaan met het Bicat-systeem. Vervolgens zijn er allerlei procedures gestart dit ertoe moeten leiden dat aanstaande woensdag bicatWise de uitleningen (en meer) in Maastricht kan ondersteunen.
De proefconversies waren goed, maar nu alles voor het eggie moet, is het toch weer spannend. Ook moet alle randapparatuur aangepast worden om met bicatWise te werken.

Allemaal geen unieke oefeningen, want bibliotheken in onder andere Drenthe, Nijmegen, Venlo, Den Bosch en Overijssel voor al eerder over, maar voor mij wel bijzonder omdat het de eerste bibliotheek is die onder beheer van Bibliotheekhuis Limburg bicatWise gaat gebruiken. Later dit jaar zullen ook de andere bij Bibliotheekhuis aangesloten bibliotheken overgaan naar het bicatWise-systeem.
Al met al een hele klus voor de leverancier, de mensen van de afdeling bibliotheekautomatisering bij Bibliotheekhuis en de betrokken medewerkers van de bibliotheek Maastricht. Ik ga nog geen pluimen uitdelen zo lang de operatie nog loopt. Ik hou het even op duimen en succes wensen.

vrijdag 19 augustus 2011

#Bibliofuture: bibliotheek over 10 jaar

Voor mijn vakantie deed Joost Heessels een oproep om een bijdrage te leveren aan de blogkermis "bibliofuture":  de bibliotheek in 2021. Hoewel de sluitingsdatum voor zijn blogkermis al verlopen is, vind ik het toch aardig om hier ook even mijn gedachten over te laten gaan.


Volgens de extinction timeline zijn bibliotheken aan het eind van deze decade verdwenen, dus dat is een heel waarschijnlijke uitkomst. Het SCP heeft dat ook al eens voorspeld, dus als scenario is dat niet onwaarschijnlijk, maar natuurlijk verder niet spannend.

Daarom een poging die doorborduurt op enkele zaken die nu aan de hand zijn:
  • toenemende beschikbaarheid digitale boeken (en digitaal beschikbaar betekent op dit moment dat het altijd en overal beschikbaar is zonder kosten,);
  • toenemende problematiek laaggeletterdheid, digibetisme etc. (hier kan de bibliotheek zich onderscheiden, vooral ook omdat er tot nu toe nog niet echt een partij is die "daarvan is").;
  • afnemende (subsidie-)middelen voor cultuur, bibliotheken etc. (bezuinigingen dwingen tot samenwerking binnen en buiten de branche en het aanboren andere geldstromen);
  • afnemende behoefte aan de traditionele bibliotheekdienstverlening.

Gezien bovenstaande denk ik dat het voor de hand ligt dat bibliotheken in de huidige vorm (gebouwen met media die door leden kunnen worden geleend) geen lang leven meer zullen hebben. Een aantal gebouwen in plaatsen met regionale centrumfunctie zullen blijven bestaan, niet zo zeer vanwege de bibliotheek, maar omdat het gebouw een rol heeft als visitekaartje voor het aanzien van de stad (architectonisch, erfgoed of domweg niet voor ander gebruik geschikt). Hierin zal misschien nog een fysieke collectie beschikbaar zijn, maar meer als aankleding dan vanuit een uitleen/raadpleegfunctie. Verder zijn in dit gebouw, afhankelijk van de lokale invulling, allerlei functies ondergebracht die met informatievoorziening hebben te maken (toeristeninformatie, ticketbemiddeling voor partners, museale functie, ontmoeting, vergaderfaciliteiten, geschiedenis van de stad/regio en dergelijke).

Verder denk ik dat in aanvulling hierop een aantal bibliotheekfuncties nog steeds worden vervuld. Vanuit efficiënt ingerichte organisaties wordt leesbevordering en bestrijding laaggeletterdheid in samenwerking met onderwijs en andere relevante partijen vormgegeven. De zelfredzaamheid van iedereen wordt door bibliotheken zoveel mogelijk gestimuleerd en vanuit die gedachte is vrije toegang tot relevante en betrouwbare informatie een kerntaak die door middel van Streaming- , Printing on Demand- en Delivery on Demand - diensten wordt ingevuld.

Meer bijdragen aan de blogkermis via deinformatiemakelaar. Ik heb niet alle bijdragen vooraf gelezen. Ga ik nu doen om te zoeken naar verschillen en overeenkomsten.

woensdag 17 augustus 2011

Grote overeenkomsten eisen en wensen websites Limburgse bibliotheken


Voor mijn vakantie hebben we in Limburg met een aantal bibliotheken een zogenaamde MoSCoW-matrix ingevuld met betrekking tot de functionaliteiten op de website. Zie ook blog 23 juni.

Wat mij aan de ingevulde MoSCoW-matrixen opvalt is dat de overeenkomsten tussen de eisen en wensen van de bibliotheken groot zijn. De huidige site bestaat vooral uit informatie over de bibliotheek, vestigingen, producten en activiteiten. Voor de catalogus (en de gebruikersinteractie) wordt doorgelinkt naar de webinterface van het bibliotheeksysteem en dat is het wel zo’n beetje. 
Dit in een huisstijljasje gieten lijkt me niet heel ingewikkeld (en dat wordt ook door steeds meer bibliotheken in het land bewezen), alles in widgets laten stoppen door bibliotheek.nl is mogelijk wat meer werk, omdat bij nadere bestudering van de functionaliteiten er misschien nog wel de nodige smaakverschillen blijken te zijn. 
Ik ben heel benieuwd wat de vergelijking tussen MoSCoW en WAAS oplevert, want als mijn vermoeden klopt, dan moet het mogelijk zijn om, zodra de infrastructuur opgeleverd is, heel snel veel bibliotheken via de WAAS aan een website te helpen.

Leest interview met Kees Vernooij en wordt daar niet vrolijk van

In een eerdere post schreef ik al eens over mijn verbazing ten aanzien van het hoge percentage laaggeletterden in Nederland en in Limburg in het bijzonder. In een interview in Bibliotheekblad 9 schetst Kees Vernooij een heel somber beeld over de leesvaardigheid in Nederland. Ook leest volgens hem bijna 50% van de Nederlandse kinderen nooit thuis, terwijl het internationale gemiddelde op 37% niet lezers ligt.
Dramatische cijfers, die volgens mij heel erg duidelijk maken waar de aandacht van de bibliotheek naar uit moet gaan. Kinderen die jong niet lezen, zullen dat op latere leeftijd ook niet gaan doen, dus ook voor het eigen voortbestaan van de bibliotheek is het van belang om deze groep plezier in lezen bij te brengen.

donderdag 11 augustus 2011

Roamler en bibliotheken?


Roamler explanimation from Roamler on Vimeo.

Op de bibliotheek-ning gooide Edwin Mijnsbergen gisteren een balletje op over het mogelijk inzetten van Roamler door bibliotheken. Dit leverde gelijk een aantal aardige suggesties op en natuurlijk de nodige bedenkingen, maar ik denk dat dit een heel aardige manier is om als bibliotheek bij je (potentiele) klanten allerlei input voor je dienstverlening op te halen. Denk mee en voeg je suggesties toe op de ning.

dinsdag 9 augustus 2011

Do the empty house



Zware dag vandaag. Eerst mijn vader naar verpleeghuis gebracht, daarna hond naar pension en tenslotte mijn moeder in ziekenhuis achtergelaten.
Verwacht dat er binnenkort een huis met veel ruimte en uitzicht vrijkomt in de uiterste Achterhoek. Belangstellenden kunnen zich melden.

maandag 8 augustus 2011

Mogelijke G!dsfunctie voor bibliotheken?

Wie mij vandaag op twitter heeft gevolgd, heeft misschien gelezen hoe ik probeerde crisisopvang voor mijn demente vader te regelen. Mijn moeder had tot nu toe de zorg, maar gisteren liep de emmer over en waren andere maatregelen nodig. Als zoon met enig moreel besef (mijn oudste broer is op vakantie) ben ik dus maar eens aan de slag gegaan om wat te regelen.
Ik ga niet de hele route die ik vandaag heb afgelegd beschrijven, maar af en toe waande ik me in een Kafkaiaans verhaal verzeild geraakt, zeker toen ik het rondje voor de tweede maal begon af te leggen, maar gelukkig was er aan het eind van de middag een dame die opvang kon, mocht en wist te regelen.
Wat ik me afvraag is of dit symptomatisch is of dat ik vooral gewoon de pech had om aan het verkeerde eind van de cirkel te beginnen. Waarschijnlijk had het veel verschil gemaakt als de eigen huisarts van mijn ouders niet met vakantie was geweest (ik hoop dat in elk geval maar), want het vergt enige doorzettingsvermogen en assertiviteit om de noodzakelijke zorg geregeld te krijgen.
Ik ben ervan overtuigd dat dit simpeler moet kunnen en vroeg mij onderweg naar huis af of een bibliotheek mij misschien sneller/beter naar het juiste loket had kunnen wijzen. Liggen hier kansen? Zou iemand een dergelijke vraag überhaupt in een bibliotheek stellen? Gecombineerd met G!ds zie ik hier wel mogelijkheden, maar dan moet het verder gaan dan alleen het via een website aanbieden van verwijzingen denk ik.
(en nu hoop ik op reacties met een aantal best practises...)

Een nieuwe herfst, een nieuw begin



Zo, dag 1 na de vakantie. Het voelt als een nieuw jaar, maar het aantal maanden waarin de plannen gerealiseerd moeten worden is wat korter. Op de rol dit najaar staat de overgang naar BicatWise voor alle bibliotheken die bij ons Bicat afnemen, te beginnen met Maastricht.
Verder moet het Bibliotheekhuis zichtbaarder worden binnen het Limburgs bibliothekennetwerk. Hiervoor zal met name ook de samenwerking met Cubiss aan moeten bijdragen. En dan de aansluiting op de landelijke digitale infrastructuur. De bibliotheken zijn er klaar voor, bibliotheek.nl heeft releases in het vooruitzicht gesteld, dus ook hier gaan stappen gemaakt worden.
Kortom het wordt een mooi najaar!

woensdag 20 juli 2011

Te jong voor Google+

Een week of 2 geleden kreeg ik mijn eerste uitnodiging voor Google+. Twitter zoemde al een paar dagen en bang als ik ben om niet voorop te lopen, klikte ik snel op de link in de mail. Ai, hobbeltje:


Ik ben nog niet eens aangemeld voor Google+ of ze weten daar al dat ik met mijn 50 jaar te jong ben. Er was natuurlijk een run van allerlei mensen die net als ik zo snel mogelijk aan de slag willen met Google+ en daarom worden er natuurlijk niet al te veel tegelijk toegelaten, maar alleen 65+ of zo lijkt me wel weer erg restrictief.

Toch maar eens gegoogled op deze melding. Het schijnt inderdaad vaker voor te komen dat Google je te jong vindt, maar het wijzigen van je geboortedatum is niet mogelijk. Ik kan me ook niet herinneren dat ik die ooit heb hoeven invoeren. De accountgegevens van Google maken me ook niet wijzer: in mijn profiel geen geboortedatum en ook geen mogelijkheid om deze te wijzigen.
Er stromen meer uitnodigingen binnen, maar allemaal lopen ze vast in hetzelfde scherm. Ik ben te jong. Twitter biedt geen uitkomst, op het Google-forum reageren levert geen reactie. De enige lead is mijn YouTube-account, als ik hier de leeftijd laat tonen zegt deze dat ik 16 ben. Ik ben 16 februari geboren, maar 16 is toch al even geleden. Ook hier geen mogelijkheid om de geboortedatum aan te passen en trouwens 16 is volgens de gebruiksvoorwaarden oud genoeg om met Google+ aan de slag te mogen...
Ik ga eerst maar eens met vakantie, misschien geeft dat Google voldoende tijd om ergens een mogelijkheid in te bouwen om de geboortedatum te kunnen wijzigen. Zo nee, dan laat ik Google+ aan mij voorbijgaan. Eén troost ook eerdere pogingen van Google op dit terrein (Orkut, Buzz, Wave) sneefden redelijk snel. Waarschijnlijk mis ik dus niet veel. Verder kan iedereen me gewoon blijven volgen op twitter, facebook, hyves etc.

vrijdag 24 juni 2011

BAAS boven WAAS

Gisteren schreef ik over de Website as a Service, de dienst in ontwikkeling van Bibliotheek.nl waarmee bibliotheken straks hun website zonder eigen hard- en software kunnen realiseren, vandaag sprak ik met een collega over de vervanging van het bibliotheeksysteem. Vanwege ontevredenheid over het aanbod (lees prijs/prestatie) van de huidige in Nederland gebruikte bibliotheeksystemen (zoals Wise en Vubis Smart)  is de collega zich aan het oriënteren op andere mogelijkheden.
Een van de systemen die hij bekeken heeft is Cipal dat in een aantal openbare bibliotheken in België wordt gebruikt. Hieraan ontbreken de nodige voor Nederlandse bibliotheken noodzakelijke functionaliteiten, maar heel interessant is de mogelijkheid om dit systeem volledig as a Service af te nemen (BAAS) . Dit is niet uniek, OCLC bijvoorbeeld biedt Webscale ook op deze wijze aan, maar tot nu toe heb ik geen plannen gezien van de leveranciers van bibliotheeksystemen die in Nederlandse bibliotheken worden gebruikt.

Kans voor Bibliotheek.nl als ze de infrastructuur een beetje op orde hebben?

donderdag 23 juni 2011

WAAS of WAT anders?


In het kader van de aansluiting op de digitale infrastructuur hebben we een vervolgbijeenkomst op de knoppensessie van april. Dennis Biesma en Bertil Voogd van Bibliotheek.nl willen vanmorgen meer duidelijkheid geven over de mogelijkheden van de WAAS om de bibliotheken te helpen een keuze te maken tussen gebruik maken van de WAAS of het (voorlopig) blijven gebruiken van een eigen CMS en dat te verbinden met de WLWI. Wie moeite heeft met de afkortingen wordt aangeraden om eerst het blog van Jan Klerk over dit onderwerp te lezen.
In grote lijn komt het neer op een keuze tussen het volledig gebruik maken van de website-omgeving die Bibliotheek.nl aanbiedt of het grotendeels zelf zorgen voor de website-omgeving en hier bibliotheek.nl-diensten in te integreren.
Om deze vraag te kunnen beantwoord en is inzicht nodig in kosten en functionaliteit. Een voordeel van de  WAAS is dat in elk geval in 2012 het gebruik kostenloos is (zie nieuwsbericht bibliotheek.nl). De vraag rondom de functionaliteit is lastiger te beantwoorden. Aan de hand van de huidige functionaliteit en de wensen die er bij de bibliotheken leven wordt vanmorgen gekeken of de WAAS hier voldoende voor te bieden heeft.
Op dit moment is er weinig concrete functionaliteit echt beschikbaar bij bibliotheek.nl, Dennis Biesma geeft bij de concrete wensen zo goed mogelijk aan wanneer wat verwacht mag worden. Veel zaken komen in de loop van dit jaar beschikbaar, maar omdat hier nu aan gebouwd wordt is het nog lastig om aan te geven hoe de exacte werking zal zijn. Verder is het nodig om voor de overgangssituatie tijdelijke, maatwerkoplossingen te verzinnen. Bijvoorbeeld voor de Aquabrowser zal vanuit Bibliotheek.nl een oplossing worden aangeboden om de periode te overbruggen tot de Nationale Bibliotheekcatalogus volledig operationeel is.


Veel vragen die gesteld worden door de aanwezigen leveren extra vragen op of de reactie dat dit verder uitgezocht moet worden. Het is op basis van de huidige onzekerheden rondom functionaliteit die wordt geboden (en wanneer die wordt geboden) nu een goede keuze te kunnen maken tussen WAAS of zelf website organiseren. Daarom gaan de bibliotheken nu de functionaliteiten in een MoSCoW-matrix te scoren. Bibliotheek.nl zal vervolgens ten aanzien van de Must Have-functionaliteit aangeven of en wanneer deze gerealiseerd wordt.
Ook is het belangrijk voor ogen te houden dat de digitale infrastructuur vooral bedoeld is om bibliotheken te helpen bij hun vernieuwing. Dus als Bibliotheek.nl besluit om bepaalde widgets niet te ontwikkelen staat het bibliotheken vrij om deze zelf te (laten) ontwikkelen en deze via de widget store aan te bieden.