woensdag 10 april 2013

Linked open data - wat is open?

In voorgaande posts heb ik een aantal bronnen en filmpjes op een rij gezet die me moeten helpen om beter te snappen wat het nut van linked open data is en hoe we dit (kunnen) gaan toepassen. 
Er kwamen ook een aantal randvoorwaarden langs waarvan "data onder open licenties beschikbaar stellen" de eerste was. Wat betekent dit? 

Tijdens de bibliotheek2daagse was er een presentatie over dit onderwerp. Hier werd de uitleg gestart met   het 5-sterren-model  voor open data van Tim Berners Lee. Het model benoemd de verschillende vormen waarin open data op het web beschikbaar kunnen worden gesteld. Daarnaast zijn er heel veel data die niet open beschikbaar zijn hoewel ze toch op het web zijn geplaatst. 
Heel kort samengevat zijn dit de varianten voor open data op het web:
  1. *       data beschikbaar stellen 
  2. **     data gestructureerd beschikbaar stellen
  3. ***   data gestructureerd beschikbaar stellen in open bestandsformaat 
  4. ****  data door middel van URL's vindbaar maken
  5. ***** data linken aan andere data voor meer context 
(zie ook wikipedia)

Bij open data wordt ernaar gestreefd naar zo min mogelijk beperkingen op hergebruik. Dit wordt geregeld door licenties zoals creative commons

Bibliotheken moeten ernaar streven om hun data (content zo u wilt) in relatie met andere data beschikbaar te stellen op een wijze die zoveel mogelijk hergebruik mogelijk maakt. Het lastige hierbij is dat bibliotheken slechts beperkt eigenaar van de data zijn, dus de uitdaging zit erin om zoveel mogelijk de data die open beschikbaar te ontsluiten.
Een volgende maal hoop ik verder te in te gaan op dit ontsluiten (door middel van RDF).

woensdag 3 april 2013

The Makers Library #mspaces13

Vandaag was in 013 in Tilburg de bijeenkomst "The Makers Library"
Ik was begonnen met een liveblog, maar de blog-app op de iPad en ik zijn geen vrienden. Toch hierbij de aantekeningen enigszins opgeleukt gedeeld. Al met al een prima dag: plenaire verhalen van Hans Mommaas en Louise Overgaard waren boeiend en op onderdelen inspirerend en paneldiscussie duurde mij te kort dus dat zegt genoeg.

Opening door Marian Middelkoop die de toon zet met een citaat van David Lankes:

 "The mission of librarians is to improve society through facilitating knowledge creation in their communities" 


Hans Mommaas houdt  boeiend verhaal over de gevolgen voor kunst en cultuur van de gewijzigde (digitale) samenleving. De inleiding duurt wat lang en gaat vooral in op de omgeving waar we ons bevinden (013 wil magical moments bieden aan de bezoekers; populaire cultuur is vooral verbonden met het publiek en genereert energie door deze interactie). 
Dan gaat het om het veranderde landschap voor kunst en cultuur: iedereen kan zelf de wereld ontdekken  zonder nog afhankelijk te zijn van tussenpersonen/boeken. Er zijn heel veel aanbieders op de markt waaronder een heel leger van commerciële aanbieders naast de publieke aanbieders
Een ander gegeven is de verandering die zich in persoonlijke levens heeft voorgedaan: de hoeveelheid vrije tijd is redelijk onveranderlijk, het inkomen is in absolute zin gestegen, maar er wordt vooral heel veel meer uitgegeven aan spullen. Vertaald naar de boekenmarkt betekent dit dat er nog altijd veel wordt gekocht, maar steeds minder wordt gelezen. Mommaas noemt dit vrijetijds-stress: we bezitten heel veel, maar hebben niet genoeg tijd om dit allemaal te gebruiken.
Culturele aanbieders moeten opnieuw nadenken (rethink cultural environment) over wat ze bieden nu alles digitaal is geworden. Vroeger was content gelijk aan de drager (boek, vinyl, cd, video, cassette etc.), nu is drager onbelangrijk. 
Het zijn de verhalen die verkopen. Mommaas signaleert 2 varianten:
- Toerisme is gebaseerd op content (verhalen) die ergens is. Toerisme brengt je naar content toe.
- Media doen dit andersom: content wordt naar consument gebracht, liefst gebundeld in duidelijke kanalen.

Tendens is dat alles meer cultureel wordt  in de dagelijkse praktijk en strategie van bedrijven en andere  commerciële organisaties . Dit heeft gevolgen voor de (publieke) culturele sector omdat de vanzelfsprekendheid er niet meer is. De sector heeft hier nog geen goed antwoord op. Er is een nieuw verhaal nodig voor de toegevoegde waarde van publieke culturele instellingen.
In dit verhaal gaat het om nieuwe combinaties van content met ervaring en diensten. Daar moet ook de bibliotheek ook naar op zoek.




Louise Overgaard van Aarhus Public Libraries vertelt vervolgens over de nieuwe bibliotheek die in Aarhus wordt gebouwd: Dokk1 komt aan de haven te liggen en wordt middelpunt van het nieuwe stadscentrum dat hier wordt ontwikkeld. Eind 2014 moet de bibliotheek klaar zijn.
Het gebouw bevat een bibliotheek, diensten aan burgers en veel ruimte voor partners om mee samen te werken. Er moet veel ruimte zijn voor samenwerking, dialoog, kennis, ideeën en inspiratie. Daarnaast unieke plek voor kinderen en plaats om te leren.
Veel zaken zijn benoemd die alleen in de (nieuwe) bibliotheek kunnen worden ervaren. Dit is voor mij een redelijk vaag lijstje en ik vraag me ook af of dit echt uniek is voor de bibliotheek.
Medewerkers moeten omgebouwd tot samenwerkers. Burgers moeten betrokken worden. Bibiotheek moet informeel leren faciliteren, relevante services ontwikkelen en democratisch proces bevorderen door hier ruimte voor te bieden. 

Dit is meer dan alleen kretologie: zoals Louise illustreert met het zogenaamde mindspot-project waarin heel veel samen met jongeren gewerkt. Enkele zijn een paar uur per week ingehuurd en hebben veel gedaan in marketing, opzetten activiteiten en stellen vooral heel veel vragen. Vanuit personeel aantal mind-keepers aangesteld die verbinding onderhouden met deze jongeren, onder andere door ervoor te zorgen dat beslissingen snel worden genomen om vaart erin te houden en de jongeren niet te frustreren in bureaucratische besluitvormingsprocessen. Dit project heeft naast veel energie ook een actieve jongerencommunity gebracht onder de noemer "make it your library".

Tot zover mijn aantekeningen.
Middagdeel bestond uit aantal sessies waarbij ik eerst die van de Leeszaal Rotterdam West heb bezocht. Een volledig los van de bibliotheek opgezette leeszaal die naast het ruilen van boeken ook allerlei andere initiatieven huisvest. Prima voorbeeld van burgerparticipatie en zelfsturing!
Tenslotte presentatie van Vincent Freriks over bibliotheek Maasbree die zich onderscheidt in ondersteuning aan Poolse arbeidsmigranten. Gestart met beantwoording van simpele vragen is dit gegroeid tot bibliotheek die veel Poolse boeken in collectie heeft, spreekuren houdt op diverse terreinen en vooral heel veel ondersteuning biedt. Naast fysieke plek is er nu ook een digitale community waar de Polen zelf zaken kunnen delen, maar ook gemeentes in de regio hun informatie (in het Pools) aanbieden.