Bibliotheken en communities

Begin jaren '90 had de bibliotheekleverancier ALS een applicatie die speciaal was bedoeld voor het verzamelen en publiceren van Community Informatie. Ik heb me hier nooit echt in verdiept: we zagen wel mogelijkheden, maar omdat het nogal bewerkelijk was om het systeem te vullen en te onderhouden is het vrij snel van tafel gevallen. Ik weet niet wat hier verder van geworden is, maar zoekend op COIN kwam ik bij de website van de Daniel Boone Regional Library uit. Hier lijkt heel veel informatie te zijn verzameld vanuit het werkgebied van de bibliotheek. Misschien niet opzienbarend vormgegeven allemaal en ik weet ook niet hoeveel inspanning dit nu kost, maar gezien de ontwikkelingen die ik hierna noem, is het volgens mij onvermijdelijk dat bibliotheken hun plek in de lokale netwerken nadrukkelijk vormgeven:

• steeds meer vestigingen in dorpen en wijken sluiten of worden in de gunstige gevallen omgezet in een Bibliotheek op school-dienstverlening of (onbemande) steunpunten. Hierdoor verdwijnen de met de lokale gemeenschappen verbonden bibliotheekmedewerkers en daarmee de antennes voor wat er lokaal speelt;
• zelfsturing en vrijwilligerswerk wordt steeds belangrijker, enerzijds onder druk van de bezuinigingen, anderzijds omdat mensen steeds meer zelf verantwoordelijk willen zijn voor de inrichting van hun leven en leefomgeving. In samenwerking met de lokale gemeenschap moeten op creatieve wijze maatwerkoplossingen worden gezocht die aansluiten bij de wensen die daar worden geuit. Voor bibliotheken kan dat varieren van Bibliotheek aan huis, uitgiftepunten, onbemande filialen, Boekspots, ondersteuning van vrijwilligers die activiteiten op gebied van leesbevordering etc. etc.
• allerlei aanbieders proberen digitale communities gericht op wijken en dorpen weg te zetten, meestal met het doel om zoveel mogelijk reclame te kunnen slijten, maar bijvoorbeeld vanuit de zorg lopen ook initiatieven om mantelzorg en zorg op afstand door middel van digitale communities te ondersteunen.

Jeanine Deckers schreef enkele jaren geleden ook al een relevant blogpost over de rol die bibliotheken zouden moeten spelen in een gemeenschap. Twee zaken wil ik hier graag uithalen: "build partnerships" en "embrace innovation". Geef hier invulling aan en je biedt als bibliotheek meerwaarde aan lokale initiatieven door je rol te pakken in de informatievoorziening en de ondersteuning te bieden rondom informatievaardigheden en geletterdheid.
Volgens mij is dat nu actueler dan ooit en door gebruik te maken van allerlei zaken die er al zijn ook niet heel ingewikkeld. Sluit als bibliotheek aan bij initiatieven die er lokaal al zijn (dorpsoverleggen, coöperaties die rondom allerlei duurzaamheidsthema's lopen, Kultuurhuizen, lokale zorgactiviteiten en dergelijke) en zet in op ondersteuning op gebied van informatievoorziening. Met name G!ds is een prachtig en uniek hulpmiddel, maar ook de collectie, trainingen informatievaardigheden of het bieden van een platform zoals dat in Limburg met de Digidorpen zijn diensten die toegevoegde waarde bieden.