donderdag 23 december 2010

Digitale content

In september schreef ik al eens over mijn teleurstelling over het stoppen van het aanbieden van de Volkskrant voor thuisgebruik. Sinds maandag staat op de site van bibliotheek.nl het aanbod dat de inkoopcommissie voor volgend jaar bijeen heeft gesprokkeld. Thuisgebruik is in de onderhandelingen om een aantal redenen helemaal gesneuveld. Om interessante (?) content te mogen inzien zal altijd de gang naar de bibliotheek nodig zijn. Ook is doorlevering van een aantal databanken naar het onderwijs geen onderdeel meer van het pakket.
Het goede nieuws? Het pakket wordt iets goedkoper voor de bibliotheken en het aanbod van regionale kranten lijkt eindelijk ook te worden uitgebreid tot Limburger en Limburgs dagblad (hoewel hier nog in kleine lettertjes wordt vermeld dat toestemming van de uitgever nodig is :-( ). Ook een besparing voor (in elk geval de Limburgse) bibliotheken wordt gerealiseerd doordat de afkoop van Muziekweb.

Ik vraag me meer en meer af of ruim 3 miljoen aan middelen niet op een zinvollere manier ten dienste van de bibliotheken kunnen worden ingezet.

Afronding 23 dingen in Limburg

Afgelopen jaar hebben de meest Limburgse bibliotheken deelgenomen aan het 23 dingen programma nadat in 2008 Biblionova het goede voorbeeld had gegeven. De exacte aantallen deelnemers ken ik niet, wel weet ik dat de eerste groepen de afsluiting hebben gehad en hun certificaat hebben ontvangen. Na de zomer was er sprake van een behoorlijke dip in de voortgang bij veel deelnemers, maar met wat inspanning van de coaches is het in veel gevallen nog goed gekomen.
Opvallend vind ik het grote verschil in beleving: een aantal mensen vindt het helemaal niets en/of is niet bereid om hiervoor tijd vrij te maken en haakt na de startbijeenkomst af. Andere mensen worden gaandeweg steeds enthousiaster en zien ineens een wereld aan mogelijkheden opengaan. Daar is het natuurlijk om begonnen en vooral ook om die mogelijkheden om te zetten in concrete acties. Ook daar ontbreekt het mij aan het totaaloverzicht, maar ik zie de meeste Limburgse bibliotheken actief zijn op twitter, in Kerkrade worden allerlei workshops gegeven met een hoog 23-dingen gehalte en RSS heeft zijn intrede gedaan in het werken (zowel om informatie te verwerven als in het aanbieden via de eigen websites).

vrijdag 10 december 2010

Kennisdelen in bibliotheekland #b2d10

Binnen een aantal bibliotheekorganisaties zijn kennisomgevingen ingericht. In deze sessie wordt inzicht gegeven in omgevingen Bibliotheekhuis Limburg, Brabantse netwerkbibliotheek en Biebkracht van Biblioservice Gelderland.
Jos Erdkamp start met eKic toelichting. Met name samenwerking gericht, geen rocketscience, maar werkt in de praktijk goed.
Denise van der Pas van Brabantse netwerkbibliotheek heeft in grote lijnen zelfde uitgangspunten: kennisdelen, informeren, collegiale ondersteuning, toegankelijkheid. Inkleuring is anders waar bnbibliotheek vooral de algemeen toegankelijke voorkant heeft gevuld en hier redactie op heeft gezet heeft Bibliotheekhuis met name de veilige projectruimte ingericht. BNbibliotheek verzorgt daarnaast kennissessies, fysieke ontmoeting.
Anneke Manche van Biebkracht vertelt dat Biebkracht is voortgekomen vanuit project Werkplaats, dat vooral heel veel workshops en kennissessies voor HRM ontwikkeling. Leverde veel informatie, maar geen kennisdeling. Biebkracht wordt gevormd vanuit actieve werkcommunities. Ook Biebkracht is met name achter de inlog interessant en kiest hiermee voor dezelfde volgorde als Bibliotheekhuis. Moeilijkheid is om kennis te laten stromen. Belangrijke rol voor de moderator om dit te bevorderen.
Vervolgens wordt in groepen gediscussieerd over wat wordt verwacht van het land op dit terrein. Belangrijke trefwoorden: regie, globaal, crowd - hoewel dat genuanceerd wordt want bepaalde zaken moet je echt voor jezelf houden - maak het niet meteen te breed.
Alle trefwoorden komen samen in woordenwolk waarbij verbinden, thema's, moderatie en kennis eruit springen.

Bibliotheek verankeren in de lokale samenleving #b2d10

Bibliotheek Veghel als best practice. Directeur Gio van Creij vertelten verhaal dat mooi aansluit bij gedachtenwisseling dinsdagavond bij opening dorpswebsite (zie blogpost hieronder).
Heel veel andere activiteiten in de bieb. Vorbeelden thuispunt met HIP en heemkunde. Proberen veel dingen samen te organiseren. Bibliotheek faciliteert, organiseert. En de partner zorgt voor inbreng inhoudelijke kennis. Team brengt buiten naar binnen en vicepremier versa: bibliothecaris ontsluit ook omgeving
Bibliotheek staat midden in samenleving.
Mooi beeld van verlichte bibliotheek die in centrum van gemeenschap staat en deze gemeenschap wil verlichten.

Verhaal en belang wordt onderstreept vanuit de gemeente. Bibliotheek is partner van andere culturele instellingen. Werken goed samen en dat levert veel meerwaarde.
Van belang is dat klanten bepalend zijn voor dienstverlening van de bibliotheken.  Bibliotheek moet overigens af van praten over leden. Een bibliotheek heeft gebruikers/klanten.

Stelling 1: De bibliotheekdirecteur is relatiemanager lijkt open deur.
Integraal werken kan niet alleen bij de bibliotheek worden vormgegeven, hoort ook integraal denken bij de gemeente bij. Dit sluit in Veghel goed op elkaar aan en dat is sleutel tot succes.

Stelling 2: lokale bedrijfsleven heeft verantwoordelijkheid voor instandhouding bibliotheek.
Ook hier ligt reactie voor de hand: weinig bezwaren zo lang bibliotheek de baas blijft over de inhoud. Overigens is basissubsidie voor basisvoorziening, extra middelen inzetten voor zaken bovenop basis. Ondernemer is overigens niet automatisch verantwoordelijk voor instandhouding bibliotheek. Blijft terugkomen op behoefte van de klant dat is bestaansrecht van de bibliotheek. Valt dat weg dan is niet het bedrijfsleven vervolgens verantwoordelijk voor bibliotheek.

Stelling 3: bibliotheek is sturend in beleidsvisie gemeente ten aanzien van plek die bibliotheek lokaal inneemt. In Veghel werkt dat nu wel zo, is samenspel. Beleidsplan wordt samen ontwikkeld, is organisch proces.

woensdag 8 december 2010

Dorpswebsite online

In maart schreef ik al eens over de digitale dorpspomp die Bibliocenter samen met de Gemeenschapsraad Heibloem en Bibliotheekhuis Limburg, met een projectsubsidie van de provincie Limburg, aan het ontwikkelen was.  De naam dorpspomp hebben we vervangen door "daarleefje" en gisteravond is onder de naam heibloem.daarleefje.nl de dorpswebsite officieel het internet op geschopt. De site is nog niet volledig af, maar geeft al wel een aardig beeld van de mogelijkheden. De voorpagina wordt grotendeels automatisch gevuld met actuele en relevante berichten van de verenigingspagina's.
Wat maakt deze site bijzonder? 
Ik denk dat dat in een aantal zaken zit: de bibliotheek pakt haar rol als spin in het informatieweb door deze website voor het dorp te faciliteren. Hiermee creëert ze voor zichzelf ook een extra uithangbord voor de eigen diensten. Daarnaast wordt G!ds slim gebruikt om in elk geval de adressen voor de website te leveren. Overigens zaten maar 7 van de Heibloemse adressen in de G!ds-database bij de eerste zoekopdracht. Door GIds in te zetten voor deze website zijn de adressen aangevuld en worden deze actueel gehouden door de verenigingen zelf.
Verder maakt het onderliggende Bart-CMS het mogelijk dat heel simpel ook andere dorpen en buurten een website voor hun eigen dorp op dezelfde wijze kunnen inrichten.

zondag 14 november 2010

Heibloem


Heibloem weergeven op een grotere kaart

Vanavond was ik een beetje aan het spelen met 23 dingen. Ding 15 gaat o.a. over Google Maps en dat leek mij wel een aardige toepassing om ook voor de dorpswebsite te gaan gebruiken. Ben alvast gestart met een kaartje met daarop de belangrijkste plaatsen in Heibloem. Later eens kijken of het CMS ook met deze kaart uit de voeten kan.

donderdag 11 november 2010

Samenwerking Cubiss en Bibliotheekhuis




De provinciale serviceorganisaties voor bibliotheken in de provincies Limburg en Noord-Brabant hebben eind september een overeenkomst met elkaar gesloten waarin ze de intentie uitspreken op zoveel mogelijk terreinen de samenwerking met elkaar te gaan zoeken. Dit alles moet dan natuurlijk gaan leiden tot betere en efficiënter georganiseerde dienstverlening aan de bibliotheken in beide provincies. Mooi streven, maar dit vertalen in daden is de kunst. Na het ondertekenen van de overeenkomst is op een aantal terreinen (retail, kennisuitwisseling) al concrete samenwerking op gang gebracht. Vandaag moet in een kennis(makings)sessie een volgende stap worden gezet. Mogelijk komen elders nog wat plaatjes en presentaties beschikbaar. Ik wil in deze post kort wat impressies delen. Had dit live willen doen, maar heb het toch maar bij wat tweets gelaten.
Sessie was mijns inziens een heel goede en nuttige, de sfeer was uitstekend, veel contacten zijn gelegd en verdiept en op een aantal onderwerpen zijn ook vervolgafspraken gemaakt. Omdat samenwerken gemakkelijker gaat als je ook wat infrastructuur deelt wordt nu bij een aantal aanstaande beslissingen nadrukkelijk gekeken naar de mogelijkheid om van elkaars "gereedschap" gebruik te maken. Hierover zijn nog geen beslissingen genomen, maar mogelijkheden rondom bedrijfssystemen worden de komende tijd nadrukkelijk verkend. Ook leverde de presentatie van de kennissystemen eKIC en bnbibliotheek van Limburg respectievelijk Brabant de unanieme reactie op dat hier naar integratie moet worden gestreefd.
Hoe en wat moet ingevuld, maar de start vandaag was veelbelovend.

maandag 11 oktober 2010

Wat is er zo ideaal aan de ideale website van Deventer?

Vanmorgen is in Deventer de ideale website voor bibliotheken gepresenteerd. Tijdens de presentatie die ook via Bibliotheek TV te volgen was is driftig getwitterd, dus wie live-indrukken wil opdoen: zoek in twitter op #idealeweb. Jan Klerk heeft ook al een post aan de site gewijd waarin wat mij betreft wordt uitgelegd waarom deze site ideaal is. Dat gaat namelijk niet om de site zoals deze er nu staat, want die is verre van ideaal zoals ook Jos Debeij in zijn presentatie liet zien.
Het ideale is dat er nu iets staat dat voortborduurt op het merkbeeld, de generieke widgetgedachte en dat nu langzaam zichtbaar begint te worden waarom de landelijke infrastructuur nodig is en wat de voordelen ervan zijn.
Jos Debeij gaf dit in zijn presentatie ook de nadruk: de verbinding van lokaal met provincie en land, waarbij de lokale bibliotheek aan de knoppen zit van zijn eigen website, hierbij gebruik makend van de expertise en mogelijkheden die het bibliotheeknetwerk verder biedt.
De Ideale Website is vooral een website die nog niet klaar is, waar voortdurend op basis van gebruikersonderzoek en nieuwe ontwikkelingen aan wordt doorgewerkt, die de klant de mogelijkheid biedt om zelf bepaalde diensten naar zijn eigen Ideale Omgeving (Hyves, Ipad e.d.) te halen en waar een heleboel over gediscussieerd moet blijven worden. 

donderdag 16 september 2010

Alweer thuisgebruik, of eigenlijk, alweer niet.

Mijn vorige post was amper geplaatst of er viel een mail van bibliotheek.nl binnen met de mededeling dat thuisgebruik een nieuwe tegenvaller te verwerken kreeg: de pilot met de Volkskrant onder de naam bieblink wordt zo ongeveer per direct verwijderd. Alle bibliotheken wordt gevraagd de links zo snel mogelijk te verwijderen en ook in de Aquabrowsers zal met ingang van maandag worden gestart met het verwijderen van de verwijzingen naar de Volkskrant.
Volgens de mail waren de gebruikers tevreden - dat lijkt me nogal logisch met zo'n aardige dienst, maar heeft de Volkskrant om kostentechnische redenen besloten de proef te stoppen. Hier krijg je toch meteen de aanvechting van om de Volkskrant ook verder maar uit de krantenbank te gooien, maar aan de andere kant hebben zij het toch maar mooi met ons aangedurfd.
Wel heel erg jammer van dit mooie initiatief en noodzaak te meer om snel te gaan zorgen voor zoveel mogelijk andere, zinvolle, content voor thuisgebruik. Ik durf het bijna niet te vragen, maar wat dacht bibliotheek.nl van e-books?

Nog eens thuisgebruik

Eerder sprak ik mijn verbazing uit over het ontbreken van landelijke afspraken bij het aanbod van NBD/Biblion met betrekking tot thuisgebruik van literaire bestanden.
In Bibliotheekblad 18 staat onder het kopje nieuws de laatste stand van zaken: de Inkoopcommissie van de VOB gaat het regelen met de NBD.

Dit is in juli door de Inkoopcommissie met de bibliotheken gecommuniceerd en uit het bericht begrijp ik dat er verder tot nu toe nog niets geregeld is. Wat het verhaal niet verteld is of er toch bibliotheken zijn (buiten Overijssel) die rechtstreeks met NBD het thuisgebruik hebben afgenomen. Als dat zo is denk ik dat de onderhandelingspositie van de Inkoopcommissie geen sterke is.
Verder blijven we zoals geadviseerd vrolijk afwachten (wat het thuisgebruik van literaire bestanden betreft dan....)

vrijdag 10 september 2010

Airportlibrary eat your heart out!

marktbibliotheek
In het kader van 23dingen heb ik mijn flickr-account maar weer eens afgestoft. Heb in het verleden al wel een aantal malen met flickr gespeeld, maar gebruik eigenlijk nog altijd allerlei andere hulpmiddelen om foto's te delen. Deze foto van de marktbibliotheek in Idro vind ik eigenlijk wel een aardige om in dit kader te delen. Tags toegevoegd, locatie en delen maar.
Ben benieuwd of dit in Nederland ergens tot navolging of inspiratie leidt.

zondag 1 augustus 2010

RSS is nog behelpen bij Limburgse bibliotheken

Omdat veel van mijn collega's nu bezig zijn met RSS, of hier net mee kennis hebben gemaakt, lijkt het mij een mooi moment om nogmaals te wijzen op het gebrek aan RSS-feeds op de websites van de Limburgse bibliotheken. Ongeveer 2 jaar geleden heb ik deze verzameld in een "netvibes-universe" die hiernaast op te pakken is. De situatie is sindsdien een beetje verbeterd: Bibliocenter en Bibliotheekhuis hebben hun websites  vernieuwd en bieden nu net als Bibliotheek Venlo, Bibliorura, Biblionu en Bibliocenter.

Voor zover ik kan zien is bij de andere bibliotheken nog werk aan de winkel.

zaterdag 24 juli 2010

Wie is Kirejevski?

In de mailbox die ik vooral gebruik om spam op te laten binnenlopen zat vorige week ineens een mailtje met twee vragen over een boek (Memoires van Alexander Herzen) dat in mijn kast staat. Vermoedelijk via Library Thing leidde dat naar mij en aangezien afkomst zich niet laat verloochenen ben ik mijn kast maar eens ingedoken.
De eerste vraag: "Wie is Kirijevski?" liet zich via het register redelijk snel beantwoorden. Hoewel: er figureerden 2 Kirejevski's: Pjotr en Ivan. Twee broers, maar wie is nu bedoeld door de vraagsteller?
De tweede vraag betrof een brief die Kirejevski aan Herzen zou hebben geschreven en waarin hij ingaat op bepaalde gevoelens bij het kijken naar ikonen. Omdat de Memoires geen briefwisselingen bevat en ik ook geen citaat heb kunnen vinden liep voor mij het spoor hier dood. Misschien dat door er hier aandacht aan te besteden ik de vraagsteller nog iets verder op weg kan helpen?

woensdag 14 juli 2010

Het staat nu ook in de krant, dan moet het wel waar zijn

Vandaag op de voorpagina van de NRC in een kadertje bij artikel over overeenkomst KB en Google Books de volgende tekst:
Nationale catalogus
In een andere stap naar digitale ontsluiting van boeken is vanmiddag in Den Haag het contract ondertekend voor de bouw van een Nationale Bibliotheekcatalogus. Die moet met één klik het bezit zichtbaar maken van alle bibliotheken die overheidsgeld ontvangen: openbare bibliotheken, Koninklijke Bibliotheek, universiteitsbibliotheken en de Digitale bibliotheek der Nederlandse letteren. De gebruiker hoeft zo niet meer na te denken in welke collectie een boek aanwezig zou kunnen zijn. Deze collectieve catalogus moet vóór het einde van het jaar online komen.


Voor wie dus nog twijfels had, het staat in DE krant. Eind dit jaar hebben we een Nationale catalogus en kan iedereen zijn boeken weer makkelijk vinden. 

In het cultureel supplement van NRC wordt aanstaande vrijdag ook op andere ontwikkelingen rondom de digitale bibliotheek ingegaan. Hoop hier ook positieve berichten.

vrijdag 9 juli 2010

Thuisgebruik NBD/Biblion-bestanden en dan?

Onlangs stuurde NBD/Biblion een persbericht de wereld in over de mogelijkheid om allerlei bestanden die nu alleen raadpleegbaar zijn in de bibliotheek ook via thuisgebruik te kunnen raadplegen. Mark Deckers vertelt op zijn blog een en ander over de totstandkoming hiervan in Overijssel.
Beide gelezen hebbende dacht ik "appeltje, eitje", NBD bellen, Medialab (sorry SerialsSolutions) inlichten en gaan. Helaas zijn er kleine lettertjes: het kost geld! In al mijn naiviteit veronderstelde ik dat dit landelijk wel zou zijn afgekocht. Misschien wat eenmalige installatiekosten, maar dat is het dan ook wel. Vandaag de offerte van NBD/Biblion gekregen en het bedrag per inwoner laat zich vervolgens optellen tot een aardig bedragje als ik dit provinciaal wil wegzetten.
Is mijn veronderstelling nu vreemd dat alle NBD/Biblion bestanden al in de landelijk aangekochte digitale content zitten en dat daar het thuisgebruik ook mee geregeld zou moeten zijn? Of krijgen bibliotheken/provinciale netwerken die thuisgebruik gaan afnemen korting op het bedrag dat ze nu afdragen aan de landelijke inkoopcommissie?

donderdag 8 juli 2010

Ontdekken is ontdenken


Vandaag start een grote groep Bibliotheekhuismedewerkers met 23 dingen. Nadat vorig jaar in een stoomcursus al met een aantal essentiële onderdelen is gestoeid nu het echte werk. Ik ga het op gepaste afstand volgen en heb me voorgenomen om in elk geval ook de dingen waar ik nog geen ervaring mee heb uit te proberen. Weet nu nog niet welke dat zijn, maar daar kom ik ongetwijfeld later op terug.
Heb nog even overwogen om een nieuw blog te starten en dat dan met Wordpress te doen, maar denk vooralsnog mijn tijd beter te kunnen gebruiken.

Aftrap inmiddels achter de rug, de titel van deze post komt van Rob om aan te geven dat 23 dingen geen traditionele cursus is, maar dat het aan de deelnemers zelf is om te gaan ontdekken en spelen. Veel bibliotheekmedewerkers hebben daarbij de handicap dat ze eerst precies willen snappen wat ze gaan doen voor ze aan de slag gaan. Bij 23 dingen gaat het om doen, proberen en ervaren.
Zo en nu gluren bij mijn collega's :-)

woensdag 7 juli 2010

Succesverhaal Drenthe.nl


Begin dit jaar schreef ik al eens over Drenthe.nl. Vanmiddag van Gerard Meijer, die hier vanuit Biblionet Drenthe aan heeft getrokken het verhaal achter de site gehoord om te kijken of we hier ook in Limburg misschien wat mee kunnen.
Wat mij betreft geen kunnen, maar moeten! De kans is te goed om te missen: in Drenthe is het gelukt om op basis van G!ds (jawel) een site te maken waarop alles rondom cultuur, recreatie en toerisme in de provincie is ontsloten. Content wordt ingevoerd en beheerd in G!ds en door een ingehuurde webbouwer is hier een site omheen gebouwd die in principe ook in andere provincies kan worden neergezet.
Het meeste werk betreft het bijeen brengen van de partijen en het organiseren van de randvoorwaarden, gebruik etc. Ik raad alle collega's aan om eens kennis te nemen van het verhaal zoals dat in Drenthe nu is neergezet en vervolgens een verkenning in eigen omgeving te starten naar haalbaarheid (en mogelijke partners). In elk geval is dat wat we nu in Limburg als eerste gaan doen - geeft ze in Drenthe nog even de tijd om een en ander nog verder te perfectioneren.
Ook leuk is de viral die bij de opening van de vernieuwde site in mei is gebruikt om wat aandacht te genereren.

donderdag 1 juli 2010

Update Limburgse bibliotheken

Eens per jaar heeft de provincie Limburg een bijeenkomst waar ze wethouders en beleidsambtenaren informeert over actuele ontwikkelingen met betrekking tot het bibliotheekwerk.
Vandaag staan Ap de Vries, Frits Hoff en Thijs Torreman op het programma die de aanwezigen bijpraten over de relevantie van de openbare bibliotheek in de samenleving nu en in de toekomst en verder respectievelijk impact van ebooks op de bibliotheek en het verkopen van de eigen bibliotheek.



Ap de Vries introduceert zichzelf als digibeet en eenvoudig verenigingsmanager. Zijn verhaal is degelijk en loopt langs de lijnen die voor dit gezelschap van belang zijn:
- De openbare bibliotheek is spil in veranderende samenleving.
- Unesco manifest.
- Bibliotheekfuncties (conform Agenda voor de Toekomst).
Verder ook de bekende cijfers nog eens herhaald: grootste culturele instelling in Nederland, relatief geringe terugloop in uitleningen en leden. Wijst alle aanwezigen nog eens op charter en het belang voor het bestel.
Melding van onderzoek (bron NRC) dat kinderen die opgroeien in gezinnen met boeken hebben een grotere kans dat ze succesvol middelbare school doorlopen en vervolgopleiding kiezen. Daarom van groot belang om kinderen zo vroeg mogelijk in aanraking te brengen met boeken en lezen.
Toekomst: e-books zullen effect hebben op bibliotheken en uitleningen, maar niet op de functies van de bibliotheken. Behoefte bibliotheek blijft ook in digitale tijdperk. Bibliotheken zullen in toekomst keuzes moeten gaan maken en dat zal vaak gaan over spreidingsbeleid. Ziet hier veel bewegingen: centrale bibliotheek versterken of juist veel fijnmaziger netwerk bouwen gecombineerd met andere voorzieningen zoals scholen, cultuurhuizen e.d.
Bibliotheken opereren steeds meer in netwerkverband: oproep aan gemeentes om bibliotheken hierin te laten participeren.

Frits Hoff raadt iedereen aan om kennis te nemen van het filmpje "did you know" dat hierboven is opgenomen. Zijn presentatie komt op slideshare, maar was in grote lijnen gelijk aan de presentatie die hij eerder in het kader van het 5-jarig jubileum van het Bibliotheekhuis hield:



Frits schetst de veranderende informatiesamenleving. Digitaal lezen biedt voor allerlei bevolkingsgroepen allerlei voordelen. Apparatuur steeds makkelijker te bedienen.Frits ziet grote kansen voor bibliotheken met betrekking tot bestrijding analfabetisme/laaggeletterdheid (1,3 miljoen mensen).
In onderwijs zijn de papieren methodes aan het verdwijnen. Dit gaat met de huidige Wikiwijs-ontwikkeling heel snel. Laptops of tablets maken informatie vervolgens toegankelijk voor de leerlingen die daardoor de digitale informatie met de paplepel binnen krijgen.
Tablets gaan naar zijn verwachting de ereaders heel snel inhalen en vervangen. Een andere voorspelling: in enkele jaren neurochip die in de hersenen worden geplaatst. Is nu voor bepaalde aandoeningen al gebruikelijk (Parkinson, hoorproblemen).
Rol van de bibliotheek:
> klantgerichtheid kan beter: gebruik eigen laptop in bibliotheek beter faciliteren;
> bibliotheekmedewerkers moeten informatievaardig en mediawijs zijn;
> leer van de Barnes en Noble-aanpak: na aanschaf Nook is toegang tot alle digitale boeken gratis.
> inzetten op ebooks - in lijn van het TNO-rapport adviseert Frits om niet in de ereaders (hardware) te gaan. Doe wel voorlichting + kennismaking.

Thijs Torreman legt de zaal de vraag voor "waarom hebben we nog een bibliotheek nodig als het fysieke boek toch gaat verdwijnen?"
De vraag stellen is hem beantwoorden. Maar eerst benoemt hij nog een groot probleem voor bibliotheken: er is geen model voor het beschikbaar stellen van digitale boeken door bibliotheken aan iedereen. Geldt voor zowel boeken als andere digitale content.

Hij vraagt verder aan de gemeentebesturen om de bibliotheken even de tijd te geven om overgang naar digitale wereld te kunnen maken. Kasten zijn niet meteen leeg en medewerkers moeten ook omschakeling maken. De bibliotheek is een belangrijke plaats in de openbare ruimte: onafhankelijk, laagdrempelig en veilige omgeving. Jongeren mogen in elk geval van hun ouders naar de bibliotheek - en vervolgens komt er een anekdote over de bibliotheek als versierplaats voor pubers ...

Volgens Torreman is er nog een enorm groeipotentieel voor bibliotheken. In Eindhoven doet hij dat door het sluiten van allianties. Bijvoorbeeld met de woningbouwvereniging zijn afspraken gemaakt over dienstverlening in een achterstandswijk.
Hetzelfde geldt voor collectieve contracten met onderwijs. In Eindhoven is hierdoor de afgelopen jaren aanzienlijke groei gerealiseerd.

Tenslotte gaat hij in op franchise: dit betekent centrale regie met behulp van onder andere inrichtingsconcepten. Er worden nu een aantal voorbeelden gerealiseerd. De eerste staat in Zwolle-Zuid. Haren volgt binnenkort.

vrijdag 18 juni 2010

EBook-stick, weer een kans voor de bibliotheek?


Vandaag kom ik in verschillende tweets een verwijzing tegen naar een EBookstick. Dit blijkt een initiatief te zijn van het mij verder onbekende "Pixelperfect". De gedachte is dat op een usb-stick een aantal DRM-vrije boeken worden aangeboden. Deze maand op de stick 5 spannende boeken van 1 uitgeverij en als bonus ook nog een boek van Peter de Ruiter.
Deze Peter de Ruiter is de man achter Pixelperfect en ook degene die de marketing verzorgt voor uitgeverij 'De Rode Kamer'. Waarschijnlijk niet geheel toevallig ook de uitgever van alle 5 de titels die op de stick van deze maand.
Denk dus dat op deze manier geprobeerd wordt om een aantal titels uit het fonds van deze uitgeverij een tweede leven te geven en dat de aangeboden titels voorlopig vooral long tail betreft.

De gedachte om op een usb-stick enkele boeken aan te bieden zonder leesbeveiliging vind ik een stap in de goede richting. De uitgever neemt het risico dat dit naar hartelust wordt gekopieerd, maar biedt ook voor een schappelijk bedrag een aantal titels op een handzame manier aan en zal hierdoor hopen er in elk geval een aantal te verkopen.
Of dit voor de bibliotheken ook een manier is weet ik niet. Een usb-stickje is natuurlijk veel goedkoper als een een EReader, dus rechtenvrije titels zouden door bibliotheken thematisch ook op deze wijze aan leners kunnen worden aangeboden. Niet uitlenen, gewoon verkopen. Zorg dat het stickje een mooi merkbeeldje heeft en maak het niet te duur.
De sticks van Pixelperfect kunnen natuurlijk wel een plaatsje krijgen in de collectie om te worden uitgeleend.

woensdag 16 juni 2010

Update Bibliotheek.nl - BNL komt naar je toe deze zomer



Vandaag de tweede van 4 regiobijeenkomsten die door bibliotheek.nl worden georganiseerd om de bibliotheken bij te praten over de stand van zaken met betrekking tot de digitale bibliotheek. Van de bijeenkomst in Deventer zijn al verslagen verschenen in de laatste nieuwsbrief van Wim Keizer en op de website van de Stichting Bibliotheek.nl.
Wie dus alles wil weten kan daar verder zijn licht opsteken. Bovendien zijn er nog 2 bijeenkomsten gepland in Rotterdam en Groningen en ook voor de bezoekers daar moet het natuurlijk nog wel een beetje spannend blijven.

Het verhaal dat verteld wordt is volledig in lijn met de eerdere presentaties en langzamerhand raken de details ook steeds verder ingekleurd. De nadruk ligt op de voorkant (webpresentie) en hoe de initiatieven die zowel Bibliotheek.nl als Bibliotheek Deventer hierin ontplooien in een later stadium met elkaar verweven zullen raken.
De strategie is dat er analoog aan het proces rondom het beeldmerk in Deventer (slash Overijssel) iets werkends wordt neergezet dat vervolgens wordt opgewaardeerd tot landelijke standaard. Bibliotheek.nl zorgt er ondertussen voor dat dit opwaarderen binnen de ontwikkelde infrastructuur op relatief eenvoudige wijze ook voor andere bibliotheekorganisatie mogelijk moet zijn.
Wie meer wil weten over wat nu in de infrastructuur wordt ontwikkeld kan ook het beste kijken op de website van Bibliotheek.nl waar in de kantlijn o.a. valt door te klikken op White Label Website Infrastructuur, Nationale Catalogus en Widgetstore.

De problemen die de verschillende snelheden binnen de bibliotheken met zich meebrengen worden onderkend en ook is inmiddels duidelijk dat overgang voor elke bibliotheekorganisatie maatwerk is. Hiervoor verzorgt bibliotheek.nl intake-gesprekken. Belangstellende bibliotheken kunnen zich hiervoor aanmelden en krijgen dan deze zomer nog bezoek van bibliotheek.nl. Peter van Eijk geeft aan dat in het kader van de onderhandelingen met het Ministerie van OCW het belangrijk is dat zoveel mogelijk bibliotheken deelnemen aan de intake.

Na de presentaties volgen de vragen. Deze hebben deels betrekking op kosten en organisatie en deels op de mogelijkheden die geboden zullen worden. De meeste vragen worden bevredigend beantwoord en eigenlijk opvallend vaak positief. De vragen (en antwoorden) zullen binnenkort op de website van de bibliotheek.nl worden geplaatst.


(foto: Harry Leurmans)

dinsdag 15 juni 2010

Internetgids in de Aquabrowser ... en snel een beetje


Toch leuk om te zien hoe Web 2.0-toepassingen (als gevolg van de 23 dingen programma's die zo'n beetje alle bibliotheken hebben doorlopen) af en toe heel effectief kan werken: via mijn rss-feed werd ik vanmiddag nieuwsgierig naar een door Peter Delsman op de bibliotheek20-ning gepost berichtje.
Ik dacht hem te ondersteunen in zijn verzoek om de gids-gegevens weer te onsluiten via de Aquabrowser, maar toen ik de al geplaatste reacties doorliep zag ik behalve steun ook al een reactie vanuit bibliotheek.nl waarin het gewenste in het vooruitzicht wordt gesteld. Hier hadden we nog niet zo lang geleden halfjaarlijkse gebruikersgroepen voor, waar dan geen besluit genomen kon worden omdat eerst met de achterban overlegd moest worden. Dus actie pas na een jaar.
Dit stemt vrolijk, vooral ook omdat bibliotheek.nl hier snel reageert op de behoefte vanuit de bibliotheken.

maandag 31 mei 2010

Update GII - hoe staat het met de gezamenlijke catalogus van KB, UB en OB


In januari heb ik gemist hoe mark deckers de toegang werd ontzegd, toen hij dacht met de directeuren te kunnen meepraten. Benieuwd of hij ditmaal zijn alter ego een nieuwe poging laat doen, heb ik mij aangemeld voor het vervolg-symposium waar de stuurgroep GII belooft haar visie op de Gemeenschappelijke Informatie Infrastructuur te ontvouwen. Wie meer wil weten over de januaribijeenkomst zie het
artikel van Jan Klerk in Digitale Bibliotheek.

Maria Heijne formuleert als doel van de dag "het bereiken van een gemeenschappelijke visie op innovatie". Bas Savenije doet de eerste presentatie van de dag en beloofd in te gaan op de strategie. Het beeld dat hij schetst kennen we uit eerdere presentaties. Veel discussie levert dit niet op.
Jos Debeij geeft vervolgens in zijn presentatie een beeld van waar de openbare bibliotheken vandaan komen. In 2003 waren bibliotheken (digitale) lokale eilanden waar klanten alleen met heel veel moeite informatie vanuit verschillende systemen en bronnen konden selecteren. Anno 2010 is er met name door middel van de zoek&boek infrastructuur veel verbeterd, maar er zijn nog steeds eilanden. Zijn stelling is dat een gemeenschappelijke informatie infrastructuur voor de bibliotheekwereld nodig is om ook lokaal te kunnen innoveren. Met alleen lokale infrastructuur is gezamenlijke innovatie niet mogelijk.
Tenslotte vertelt Peter van Eijk over de stappen die Bibliotheek.nl aan het zetten is. Over de aanbestedingen mag hij niet veel zeggen, maar hij belooft dat in december bij het bibliotheekcongres in Maastricht resultaten te tonen. Niet vergeten moet worden dat dit pas het tweede jaar is en dat voor je kunt bouwen toch eerst de tekeningen en de vergunningen geregeld moeten zijn.
Ten aanzien van nationale catalogus is zijn zorg het eigendom en het beheer. Helaas komt daar ook in het verdere verloop van de dag geen antwoord op. En ook Mark Deckers in geen velden of wegen te bekennen...
De discussies in subgroepen maken duidelijk dat (in elk geval onder de aanwezigen) geen grote tegenstand tegen de geschetste infrastructuur is. Wel lijkt binnen UKB-verband nog wat verdeeldheid aanwezig.

Voor de liefhebber staan de presentaties binnenkort op de website van bibliotheek.nl

donderdag 27 mei 2010

Update digitale diensten


Na de evalutierapporten digitale diensten is bibliotheek.nl begin dit jaar gestart met het uitvoering geven. De klacht die overal gelezen gehoord wordt is dat te weinig communicatie plaatsvind over alles wat speelt en ondernomen wordt. Daarom vandaag Bertil Voogd maar eens uitgenodigd om te vertellen over de stand van zaken en de ontwikkelingen.

Bertil vertelt:
het DDB-rapport (zie hieronder) is uitgangspunt: bieb biedt toegang tot informatie - burger verwacht toegang snel (lees onmiddellijk) en direct BNL helpt bibliotheken met innoveren (centrale coördinatie ontwikkelingswerk en centraal leveren van faciliteiten, moet leiden tot efficiency-winst bij de bibliotheken).
Marktonderzoek mogelijkheden en opportuniteiten van bibliotheekinnovatie

Voorbeeld-website bibliotheek Haarlem wordt getoond om principe widgets uit te leggen. Structuur is nog niet geregeld, maar de voorkant geeft al wel aan waar het naartoe gaat. Aan de hand van prototypes waaraan in Deventer wordt gewerkt in het kader van project "de ideale webpresentie" laat Bertil nog een aantal uitwerkingen zien: gericht op doelgroepen (jeugd) of thema's (muziek, literatuur, erfgoed).

Veel zaken rondom aanbestedingen zijn ongeveer twee maanden vertraagd omdat subsidie van OCW voor deze trajecten nog niet beschikbaar is. Hierdoor is gunning uitgesteld.
Nationaal Bibliotheeksysteem is voorlopig nog niet voorzien. Wel een Nationale Catalogus en CMS dat door iedereen gebruik kan gaan worden. Verste in ontwikkeling is centrale betalingsinfrastructuur, in eerste instantie wordt dat nu ingericht voor de digitale diensten. In tweede instantie zal, volgens Bertil, ook link met lokale bibliotheeksysteem worden gemaakt zodat dit voor leengeld, boete etc. ook bruikbaar is.
Over de kosten kan Bertil nu nog niets melden. In de regiobijeenkomsten zal hier meer over worden gezegd, maar is ook afhankelijk van de lokale situatie.

Inlichtingenfunctie



Maakt gebruik van ervaringen Limburg met chatbot. Chatbot moet zoveel mogelijk de vragen automatisch afhandelen. Snelheid van beantwoording moet hiermee met name aanzienlijk worden verbeterd t.o.v. aladin. Ook willen we niet meer alle vragen beantwoorden, maar gaan vooral zorgen voor verwijzing naar vindplaats informatie. Kan verwijzing naar boektitel zijn, maar ook een URL (website) of zelf ingekochte digitale content. Zoeken hiervoor alleen in door bibliotheken goedgekeurde bronnen. Zijn met partners in overleg om op deze wijze hun informatie te ontsluiten. Reactie van deze partners op de plannen is overwegend enthousiast.
Concurrentie met goeievraag en steleenvraag wordt niet gezocht, ook wordt niet gedacht aan het laten beantwoorden door "the crowd".
Beantwoording van vragen die chatbot niet aankan zal bij landelijke helpdesk terecht komen die deze vragen vervolgens doorleidt naar de kennisdomeinen of externe partners met specifieke kennis. Het is de bedoeling dat de landelijke PSO's deze helpdesk gaan inrichten. Lokale vraagbeantwoording zal hiermee komen te vervallen.
Randvoorwaarde volgens Bertil om deze helpdesk te kunnen inrichten is een CRM-systeem. Dit is er nog niet, daarom wordt invoering gefaseerd uitgevoerd:
fase 1: vragen over dienstverlening van bibliotheken en bibliotheek.nl moet in oktober 2010 gereed zijn. Hiervoor kan gebruik gemaakt worden van Gids als database, maar dat is nog niet besloten. Andersom kunnen bibliotheken voor hun eigen website ook gebruik maken van dezelfde gids-informatie zodat dit niet op verschillende plaatsen bijgehouden hoeft te worden.
fase 2: beantwoording inhoudelijke vragen (hiermee wordt gestart in 2011)
fase 3: beantwoording vragen/klachten over lidmaatschap, (lokale) bibliotheekdiensten en bibliotheek.nl (voorzien voor najaar 2011).

Tussen juli en oktober valt er dus een gat in de dienstverlening. Dit is geen bewuste keuze, maar vooral een geldkwestie. Middelen ontbreken bij BNL om licenties te blijven bekostigen. Bibliotheken in Limburg lossen dit allemaal verschillend op. Aantal ondernemen niets, aantal plaatsen contactformulier op site. Ook wordt nog gedacht aan aansluiting bij IBI.

woensdag 19 mei 2010

Bibliotheek Genk - een eyeopener.


Met het hele Bibliotheekhuis gisteren een uitstapje over de grens gemaakt. In Genk staat sinds medio 2008 een nieuwe bibliotheek en dat leek ons een leuke aanleiding voor een middagje uit.
Het gebouw deed mij nog het meeste denken aan een kruising tussen Schunck Glaspaleis en Centre Ceramique. Met name deze laatste bleek als bron van inspiratie voor de binnenkant te hebben gediend. We werden bij de hand genomen door Vivian die ons enthousiast en openhartig heel veel vertelde over de bibliotheek Genk en het bibliotheekwerk in België (lees Vlaanderen). Enkele opvallende punten:

  • een kwart van de leden van de bibliotheek komt van buiten Genk, hieronder ook opvallend veel Nederlanders. Dit heeft ongetwijfeld te maken met de collectie (ruim ook veel AVM), maar ook met de lage contributie (€ 5,- per jaar voor iedereen ouder dan 26 jaar) en het ontbreken van leengeld;

  • totaal aantal actieve leden van Genk bedraagt 40.000 op een werkgebied van 65.000 inwoners;

  • bibliotheek functioneert volkomen zelfstandig, provinciaal weinig gestructureerde samenwerking en ook de Vlaamse bibliotheekbranche werkt op een heel andere wijze dan de Nederlandse. Hier zijn we niet al te diep op doorgegaan, maar is de moeite waard om eens verder te verkennen;

  • waar retail in Nederland in elke nieuwe bibliotheek het item is, is Genk qua inrichting nog heel traditioneel (gezien eerder genoemde cijfers denk ik ook niet dat daarmee de slagen te maken zijn die de Nederlandse bibliotheken hiermee maken). Wel is er een deel meer specifiek gericht op jongeren en ouders en opvoeders, maar frontale plaatsing is in de hele bibliotheek niet te vinden;

  • invoering van het merkbeeld is een probleem waar ze in Vlaanderen niet mee te maken hebben. Ondanks de autonomie van de bibliotheken heet elke bibliotheek "de bib" en gebruiken ze allemaal hetzelfde logo/merkbeeld. Herkenbaar en handig bij de landelijke campagnes zoals de bibliotheekweek;

  • e-books zijn absoluut geen issue. Dit loopt zo'n vaart niet is de gedachte en is zeker geen concurrentie voor het papieren boek.


Buiten het laatste punt, dat ik toch wel waag te betwijfelen is dit bezoek voor mij aanleiding om te kijken hoe hieraan een vervolg te geven. Denk dat over en weer heel veel van elkaar te leren is en denkend aan IBL zag ik hier een collectie die veel dichter bij "huis" heel erg aanvullend op de collecties van de Limburgse bibliotheken is. Hier is wel wat wederzijds voordeel te verzinnen...

dinsdag 18 mei 2010

Vakantielectuur 2: e-books



Foto uit Bundesarchiv

Deze vakantie 1 analoog boekje mee voor de zekerheid en verder een volgeladen e-reader. Veel ruimte in de koffers leverde dat nog niet op omdat de rest van de familie allemaal ook minstens 3 boeken meenam, maar het is een begin (samen e-readen gaat in elk geval niet van zo'n schermpje en ook de interesses lopen nogal uiteen).

Normaal zoek ik in de weken voorafgaand aan het vertrek een aantal boeken uit die mee moeten. Omdat de ruimte beperkt is, moet elk boek de moeite waard zijn en voldoende volume hebben om even mee vooruit te kunnen. Ook nog even afstemmen met de familie of er ook boeken zijn die we eventueel samen willen lezen.
Dat is nu allemaal niet nodig. De afgelopen maanden heb ik links en rechts het nodige gedownload en hiervan heb ik een grove selectie op de e-reader gezet de dag voor vertrek. Ik heb al maanden niets meer "geleend" via de e-Portal van de NBD omdat daar toch wel erg weinig aardigs te vinden was en ik eigenlijk ook geen nieuwe titels meer zag verschijnen. Gelukkig is overal op het web heel veel te vinden, dus keus genoeg.
Nadelen? Ja: een e-reader moet opgeladen en de bij aanschaf bijgeleverde adapter bleek het niet te doen. Thuis hangt de reader altijd aan de computer en was het probleem nog niet opgetreden. De adapter maar gebruikt voor de mp3-spelers van mijn kinderen. De heren en dames in de receptie hadden er geen bezwaar tegen om mijn reader even op te laden aan hun pc. Gaf mij ondertussen de gelegenheid om Shirky (zie vakantielectuur) te lezen.

maandag 17 mei 2010

Vakantielectuur: Iedereen


Tijdens mijn vakantie eindelijk kans gezien om "Iedereen" van Clay Shirky te lezen. Heel leesbaar boek over hoe (digitale) sociale netwerken succesvol kunnen worden. Jan Klerk schreef hier al eens uitgebreid en enthousiast over. Een aanrader.

zaterdag 1 mei 2010

e-Books via de bibliotheek


Het laatste half jaar klinkt de roep om een visie op e-books binnen bibliotheken steeds luider. Hiervoor werd vooral gekeken naar bibliotheek.nl (BNL), die de roep telkens beantwoordde met de opdracht die verstrekt was aan TNO. Afgelopen week is het rapport van TNO gepubliceerd.
Diagonale lezing geeft geen opzienbarende nieuwe inzichten, maar gezien alles wat er de afgelopen tijd al gezegd en geschreven is was dat denk ik ook niet te verwachten. Op de site van de Stichting BNL staan de belangrijkste zaken al opgesomd. Belangrijkste punt wat mij betreft is dat er nu moet worden gestart. Nu starten levert over 2 à 3 jaar een goed functionerend platform op. Jammer genoeg wordt in het rapport niet heel concreet aangegeven hoe die start eruit moet zien. Vanuit BNL wordt aangegeven te willen starten met het beter beschikbaar maken van het gratis e-book aanbod. Dit zal ongetwijfeld lijken op hetgeen in Vlaanderen is gerealiseerd door DBNL e-books op te nemen in de Vlaamse Aquabrowser.

Verder geeft BNL aan met partners aan de slag te gaan om zo snel mogelijk een startpositie te verwerven. Hiervan hoop ik dat we als bibliotheek de partners voldoende toegevoegde waarde te bieden hebben om als partner interessant te zijn. TNO noemt een aantal zaken in het rapport, maar volgens mij zijn de meesten niet uniek voor onze sector. Let wel: dit mag geen reden zijn om het niet te doen. e-Books zullen steeds belangrijker worden en bibliotheken moeten ervoor zorgen dat ze voor iedereen in de samenleving beschikbaar zijn.

Ander advies in het TNO-rapport betreft de e-Readers. TNO vindt dat bibliotheken geen hardware moeten uitlenen. Dit is te kostbaar en de readers zijn te divers en aan snelle veroudering onderhevig. Inzetten van e-readers voor demonstratie doeleinden is wel acceptabel.

Volgens TNO zouden de bibliotheken zich met de collectie moeten richten op "het middelste gedeelte van de long tail". Dus in eerste instantie niet de bestsellers en ook niet de echte long tail. Na lezing is mij niet duidelijk waar dit advies op gebaseerd is. Omdat ik de andere zaken (nu gezamenlijk starten en zorgen dat bibliotheken een rol gaan spelen bij het aanbieden van e-books) belangrijker vind, zal ik hier niet te lang bij stil staan. Ik ga ervan uit dat al bouwende het aanbod zich vanzelf plooit naar de vraag.

Tenslotte wil ik verwijzen naar de discussie die op bibliotheek20-ning over dit rapport is gestart. Dit is een andere plaats dan de plek die BNL voor de discussie had bedacht! Bibliotheken en hun medewerkers zijn zo lastig te sturen.... Als je dus wil reageren (en gehoord worden) is het misschien beter om dat op één van deze plaatsen te doen.

vrijdag 23 april 2010

Bibliotheek Limburg als standaardzoekmachine in IE 8

Onderstaande tip kreeg ik van collega Bogman en die wil ik jullie niet onthouden:

Als fans van bibliotheeklimburg.nl, stuur ik jullie de instellingen om bibliotheeklimburg.nl als zoekmachine in te stellen in Internet Explorer 8:
1. Ga naar 'Maak uw eigen zoekmachine': http://www.ieaddons.com/nl/createsearch.aspx;
2. Vul in:
URL: http://www.bibliotheeklimburg.nl/result.ashx?inlibrary=true&noext=false&debug=&lastquery=&lvq=&lsi=&uilang=nl&searchmode=assoc&hardsort=&skin=hybrid-bibliotheeklimburg&rctx=&c_over=1&branch=&ref=&i_fk=&mxdk=-1&undup=true&curpage=1&concept=TEST&q=TEST&si=user&cs=user&cmd=find#&frame=1271919097359
Naam: Bibliotheek Limburg
Tekencodering: UTF-8
3. Klik op:
;
4. Klik in Internet Explorer op de pijl rechts van het zoekvak
;
5. Klik op 'Zoekmachines beheren';
6. Klik op de nieuwe zoekmachine 'Bibliotheek Limburg';
7. Klik onderin op de button
;
8. Klik op 'Sluiten';
9. 'Bibliotheek Limburg' is nu de standaard zoekmachine.

Aladin wekt verwachtingen



Gisteren viel mijn oog ineens op een krantenknipsel uit de Limburger van zaterdag 3 april. Had dit bericht gemist omdat het op een regiopagina stond die ik normaal niet lees, maar vindt het toch de moeite waard om hier even te vermelden.
Het meest verbaast ben ik eigenlijk over de belangstelling van de klant voor dit onderdeel en vraag me ook af hoe dit bij hen is gekomen.

donderdag 22 april 2010

Nog een les uit Tribes


Een paar dagen geleden wijdde ik een korte post aan het boek Tribes van Seth Godin. Naast veel zinnige (en met voorbeelden onderbouwde) opmerkingen over leiderschap, gemeenschappen, het verschil maken etc, haalt Godin ook de teloorgang van de muziekindustrie aan en hier zijn duidelijke parallellen te zien met de huidige stand van de boekindustrie (inclusief de bibliotheken).
Door jarenlang te negeren wat er in de omgeving gebeurde veranderde een florerende industrie binnen een tiental jaren in een sterfhuis. Oorzaken volgens Godin: gebrek aan een leider en het vergeten om een verbinding met de "tribe" te maken. Inschattingsfouten:

  1. Iets nieuws is in het begin zelden zo goed als het bestaande, maar voor je het weet is het nieuwe wel beter als het oude. Wacht je daarop, dan ben je te laat.

  2. Behaalde resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst elke industrie verandert en verdwijnt uiteindelijk daarom is het van belang om het bedrijfsmodel te veranderen op het moment dat het nog goed gaat.


Volgens mij zien we dit in bibliotheekland ook al een hele tijd. We weten al jaren dat de e-books eraan komen, maar hebben lang gedacht dat het fysieke boek superieur zou blijven. Dit zal niet zo blijken te zijn! Ook zien we aan de teruglopende cijfers (ja, de uitzonderingen zijn mij bekend, maar zijn dat geen tijdelijke oplevingen?).
Het leiderschap waar ik op hoopte, nadat voortvarend met de uitvoering van de Agenda voor de Toekomst werd gestart, lijkt onvoldoende aanwezig met de komst van 3 instituten die daar nu vorm aan moeten geven. Om de een of andere reden denk ik altijd dat 1 kapitein beter werkt dan 3.
Anyway, om in de gedachten van Tribes te blijven: gisteren kunnen we niet meer veranderen, maar vanaf vandaag ...

dinsdag 20 april 2010

Webwijs in nieuwe branche



Omdat de nieuwe landelijke instituten tot nu toe niet uitblinken in communiceren met de branche duurde het bij mij ook even voor ik alle websites in beeld had.
Voor de liefhebber hierbij een overzicht:

  • bibliotheek.nl vooralsnog ongewijzigd;

  • debibliotheken de site van de VOB;

  • stichting bibliotheek.nl (de de organisatie achter bibliotheek.nl);

  • sectorinstituut openbare bibliotheken ;


  • RSS-feeds zijn op dit moment alleen te verkrijgen via de site van de VOB, waar ook verder de meeste activiteit lijkt plaats te vinden. Op de SIOB-site is het rustig en de site van de stichting bibliotheek.nl lijkt mij nog in opbouw. Hier staat wel wat summiere informatie over de projecten die rondom de digitale bibliotheek zijn opgestart.

    donderdag 15 april 2010

    Tribes - een ander woord voor community?


    Naar aanleiding van een recensie van Jantweepuntnul in //Collectie ben ik Tribes van Seth Godin gaan lezen. Een heel prettig leesbaar boek over sociale gemeenschappen en wat daar allemaal mee mogelijk is. Godin noemt deze gemeenschappen "Tribes". Belangrijk voor een Tribe is het gemeenschappelijke doel en het hebben van een leider. Sindsdien ben ik aan het nadenken over voorbeelden van succesvolle communities zonder leider. Ik heb geen voorbeelden kunnen verzinnen dus voorlopig is voor mij Tribe synoniem aan community.
    De leider moet niet verward worden met een traditionele manager. Volgens Godin zorgt een manager voor instandhouding van het bestaande terwijl een leider zorgt voor verandering en eigenlijk kan iedereen door gebruik te maken van de mogelijkheden leider worden. Stop dus met "schaapwandelen" - lees Tribes of het weblog van Godin om verder geïnspireerd te worden.

    vrijdag 2 april 2010

    ZBdigitaal is dood, leve Edwin Mijnsbergen


    Ik denk niet dat ik iets nieuws meld als ik vertel dat ZBdigitaal ophoudt te bestaan. Edwin Mijnsbergen, de hoeder van dit blog, stopt zijn werkzaamheden bij de Zeeuwse Bibliotheek en en daarmee stopt het blog onder deze naam ook.
    Ik kan dat niet ongemerkt voorbij laten gaan. Vanaf het begin van mijn web 2.0-belevenissen is Edwin een constante factor. Vaak was een post van Edwin het beginpunt van het ontdekken van weer iets aardigs van/voor bibliotheken of gewoon van iets aardigs. Ook de bibliotheek2.0-ning waar hele hordes 23-dingers zich verzamelen is dankzij Edwins inzet van de grond gekomen en gegroeid tot wat het is. Ik kan mij dus ook niet voorstellen dat Edwin niet meer actief is en ons niet blijft gidsen in de wondere digitale wereld. Als vele anderen zal ik hem daarom blijven volgen, maar ondertussen toch even een gemeend dank je voor alles tot nu toe.

    dinsdag 30 maart 2010

    Retail in Eindhoven en Almere



    Vandaag met een groot aantal collega's uit Limburgse bibliotheken naar de Witte Dame in Eindhoven en de Nieuwe Bibliotheek in Almere geweest. Bedoeling was om meer inzicht te krijgen in wat retail kan betekenen voor de bibliotheek. Zonder hier nu uitgebreid op retail in te willen gaan denk ik dat vandaag heel veel inspiratie is opgedaan voor een verdere invulling van een Limburgs retail-concept. Op beide plaatsen is vanuit een duidelijke visie een bibliotheek neergezet die probeert zo klantgericht mogelijk te werken.
    In Almere vooral rondgelopen en rondgekeken en me vergaapt aan de mooie inrichting. ( foto's van Almere) De nieuwe VOB-merkbeelden zijn nog ver te zoeken, maar dit is ook erg mooi. Ook in Eindhoven is het nu nog een eigen invulling, maar hier zal de komende tijd onder invloed van de franchiseformule nog wel wat veranderen.
    Bijzonder in Eindhoven is de materialenbibliotheek, een manier om te proberen de eigenheid van de gemeenschap te verbinden met de ontdek- en ontwikkelfunctie van de bibliotheek.
    Op beide plaatsen is het nog zoeken van een evenwicht tussen helemaal doen wat de klant wil en de meer op informatie en ontwikkeling gerichte taken. Verblijven is in beide gevallen belangrijk.
    Omdat Eindhoven en Almere allebei grote stadsbibliotheken zijn zal deze invulling niet zonder meer overdraagbaar zijn. Wel een aantal elementen rondom personeel, klantgerichtheid en presentatie, maar de middelen zijn beperkter en ook de omgeving waarin de meeste Limburgse bibliotheken werken is een hele andere.
    Woord van de dag: authenticiteit.
    Op het blog van Hendrik-Jan de Wit een uitgebreider verhaal over de Nieuwe Bibliotheek.

    vrijdag 26 maart 2010

    Bibliocenter bouwt aan moderne variant van de aloude dorpspomp.


    Vroeger was de dorpspomp de spreekwoordelijke plaats waar de mensen hun nieuwtjes uitwisselden. De dorpspomp kon vele vormen hebben: de bakker, de kroeg, de kruidenier, de groenteman, allemaal plaatsen waar veel mensen elkaar ontmoeten en vooral de nieuwtjes uitwisselden. Erwin Blom noemt twitter de nieuwe dorpspomp, maar dat is voor de meeste dorpsbewoners vooralsnog een brug te ver om aan informatie over wat gaande is in het dorp te komen. (Buiten mijzelf ken ik bijvoorbeeld in mijn dorp niemand die actief is op twitter. Er heeft wel iemand een account onder de dorpsnaam, maar dat is - denk ik - iemand met heimwee die in de stad 20 km verderop is gaan wonen.)

    De dorpspomp is in veel gevallen wel vervangen door dorpskrantjes, maar die verdwijnen onmiddellijk na lezing in het oud papier en bieden vaak ook niet veel mogelijkheden voor interactie. Natuurlijk zijn er daarnaast de nodige websites van verenigingen, maar die worden over het algemeen slecht bijgehouden. Dat is ook niet gek: doel van de meeste verenigingen is zorgen dat leden kunnen sporten, zingen, wandelen, dansen of waar de club ook maar voor opgericht is. Over het algemeen hebben de vrijwilligers hun handen vol aan het ronddraaien van de programma's en het onderhouden van een website schiet er dan meestal bij in. Als er al een website is, dan is deze meestal gebouwd door één of ander (bestuurs)lid op een zodanige manier dat deze bouwer ook altijd nodig is om vervolgens zaken op de site te plaatsen of aan te passen. Dat gaat een tijdje goed, maar aanleveren van content gaat niet vanzelf en/of het plaatsen gebeurt te laat, de motivatie verdwijnt en de informatie deugt niet meer.
    Voor Bibliocenter was dit gegeven aanleiding om samen met de Gemeenschapsraad Heibloem een project te starten dat ervoor moet zorgen dat alle informatie over Heibloem op één website bijeen wordt gebracht. Financieel wordt het project mogelijk gemaakt door een subsidie van de provincie Limburg. Het dorp zorgt voor de content, Bibliocenter zorgt voor continuïteit en beheer. Dat is op zich misschien niet uniek, maar door deze combinatie te zoeken is het mogelijk om de verenigingen in het dorp een laagdrempelig platform te bieden. Bibliocenter voegt hier bibliotheekdiensten aan toe (reserveren, verlengen, zoeken, vragen) en zorgt ook voor de verbinding met Gids. Doel is om ook de voor Heibloem relevante gemeentelijke informatie toe te voegen.
    Door gebruik te maken van een CMS moet het mogelijk zijn om dit straks in andere dorpen binnen het werkgebied van Bibliocenter op een simpele manier te herhalen.
    Nu alleen nog een goede domeinnaam (die ook weer voor meerdere dorpen te gebruiken is). Het gewenste "digitale dorpspomp" is helaas al vergeven.

    zaterdag 20 maart 2010

    Alice in Wonderland


    Gisteravond mocht ik mijn zoon ophalen nadat hij Alice in Wonderland had gezien. Op mijn vraag hoe de film was kreeg ik als antwoord (naast allerlei opmerkingen over hoe cool Johnny Depp wel niet was) dat hij het verhaal al kende, want hij had het boek gelezen - in het engels. Nu meen ik altijd vrij aardig te zien wat zo'n jongen wel en niet leest en hier kon ik mij niets van herinneren. "Zeker zo'n verkorte uitgave."
    "Nee hoor, het hele boek, op de DS." Inderdaad, Alice in Wonderland is onderdeel van de collectie met 100 klassieke boeken die als Nintendo DS-game te krijgen is.
    Na zo'n gesprekje vraag ik me opnieuw af of we met de bibliotheken niet heel erg druk bezig zijn om allerlei achterhoedegevechten te leveren. Van ontlezing is geen sprake bij de jeugd. Ze nemen de info alleen niet tot zich via boeken, kranten en tijdschriften (tenzij ze er toevallig tegen aanlopen, als ze er moeite voor moeten doen, zoals naar een bibliotheek toegaan, dan laat maar), maar regelen het zelf wel. Ik durf te wedden dat de Nintendo-game gewoon op het internet te downloaden is. De DS doet het ook als e-reader, dus daar is ook niets aparts voor nodig. Dus waar maak je je druk over met je bibliotheek ouwe.

    woensdag 10 maart 2010

    tweet # 1000


    Ongeveer een jaar geleden ben ik gestart met twitteren. Vanuit nieuwsgierigheid, maar ook omdat op twitter alles zich veel spannender en sneller leek af te spelen als in de blogosphere. Dit is inderdaad bevestigd en 1000 tweets later heb ik gemerkt dat ik beduidend minder ben gaan bloggen en meer ben gaan twitteren. Ik volg veel minder RSS-feeds, want de interessante zaken komen via twitter veel sneller tot mij.
    1000 tweets in een jaar is gezien de counters die ik bij veel anderen zie betrekkelijk weinig, maar ik probeer me te beperken tot werkgerelateerde zaken. Natuurlijk komt er af en toe ongein en meer privezaken langs, maar ook dat is één van de charmes van twitter.
    Verder is het echt een prima hulpmiddel om collega's te helpen of geholpen te worden. Bijvoorbeeld enkele weken geleden was de website van Bibliocenter gehacked en enkele dagen volledig op wit. Ik had voor een presentatie het logo van Bibliocenter nodig, meldde in een tweet het onbereikbaar zijn van de site en binnen no time had ik via Rob Coers een logo en kon ik verder. Natuurlijk had ik dat ook via Bibliocenter kunnen regelen, maar door erover te twitteren kwam het spontaan en snel. Ook verder is dit aan de orde van de dag, iemand meldt een probleem of activiteit en anderen helpen of worden getriggerd om contact te zoeken en de samenwerking op te zoeken.
    Geen minpuntjes? Natuurlijk: de informatieoverload neemt nog eens toe door nog een kanaal te gebruiken, maar omdat echt relevante zaken door meer mensen worden gedeeld pik je dat over het algemeen heel snel op en ik probeer niet om mijn offline periodes later bij te lezen.

    Nieuwe demo mijn bibliotheek



    September vorig jaar werd door de Projectgroep Bibliotheekinnovatie in de OBA tijdens een uitgebreide presentatie een eerste prototype getoond van hoe de nieuwe website van de bibliotheken eruit zou kunnen zien. (Zie ook mijn blogpost hierover).
    Inmiddels is een verbeterde versie van dit prototype te zien. Ik heb nog niet gezien dat deze binnenkort breed gepresenteerd wordt, maar de liefhebber kan eens grasduinen in de digitale bibliotheek van Valkenzande. Er kan met een aantal widgets al worden gespeeld en ook is het mogelijk om widgets van de landingspagina te verwijderen of toe te voegen.
    Ik heb de widget "zoeken in de NBC" geprobeerd toe te voegen aan mijn netvibes, maar dat werkte nog niet helemaal lekker. Aan dit ontwerp wordt natuurlijk doorlopend ontwikkeld en verbeterd, dus niet alle functionaliteit zal altijd hetzelfde werken, maar het geeft denk ik wel een goed inzicht in de mogelijkheden die straks via Mijn Bibliotheek aan het publiek kunnen worden geboden. Ik ga hier nog even mee verder spelen, maar ben ook heel erg benieuwd naar jullie reacties.

    donderdag 4 maart 2010

    1e masterclass Biebsearch van start


    Dinsdag ging na enkele maanden voorbereiding de eerste masterclass Biebsearch van start. Ben hier zelf niet bij geweest, maar gezien het belang van Biebsearch (en het enthousiasme van collega Juul, die wel heeft deelgenomen) reden genoeg om hier even aandacht aan te schenken. Ik deed dit vorig najaar bij een bezoek van Masterjuf Annemarie van Essen aan Limburg ook al eens.

    Meer impressies van de Masterclass bij Mark Deckers. Laten we Mark helpen om zijn belofte aan OCW waar te maken.

    donderdag 25 februari 2010

    SP in Limburg in de bres voor de bibliotheken


    In mijn vorige blogpost schreef ik al over de aandacht die in Limburg ineens is ontstaan voor het bibliotheekwerk. De SP lijkt er een heus verkiezingsitem van te maken. Eerst door de vragen te stellen in Provinciale Staten, maar ook morgen tijdens een werkbezoek van SP 2e kamerleden aan Maastricht komt de bibliotheek aan bod.
    De insteek van de SP is dat de bibliotheek een onmisbare basisvoorziening is en dat horen wij natuurlijk graag. Ik hoop dat het onderwerp niet beperkt blijft tot de gemeentelijke verkiezingen, maar dat de SP het ook landelijk tot onderwerp van de strijd maakt. Zou mijn keuze zomaar kunnen gaan bepalen.

    vrijdag 12 februari 2010

    Aandacht voor bibliotheekwerk in Limburg

    In de Limburger stond gisteren een heel uitgebreid artikel over de spanning die staat op de bibliotheekvernieuwing door de dreigende bezuinigingen op subsidies. Helaas is niet het hele artikel publiek toegankelijk, maar de toon van het artikel was positief voor de bibliotheken. Ook kwam het gemiddeld zeer lage niveau van subsidiëring in Limburg ten opzichte van de andere provincies aan de orde.

    De SP in Limburg was er als de kippen bij en noemt de bibliotheek één van de belangrijkste maatschappelijke voorzieningen:


    (De Limburger 12 februari 2010)

    Nu de andere partijen nog en natuurlijk vooral de lokale partijen, want de belangrijkste geldgever blijft vooralsnog de gemeente. Ik hoop dat dit een aanzet is voor structurele verbetering van de inwonerbijdrage en dat we in Limburg dan op zijn minst de beschikking krijgen over middelen die in de rest van het land gebruikelijk zijn.

    dinsdag 9 februari 2010

    De ideale bibliotheek van Delden


    In het kader van het retailproject dat we met de Limburgse bibliotheken aan het ontwikkelen zijn (en waarbij we natuurlijk zo veel mogelijk proberen te lenen bij bibliotheken die hier al verder mee zijn) even een verwijzing naar, het bij de start van een Overijsselse promotiecampagne, in Delden gemaakte filmpje.
    In zijn blog van vorige week refereert Mark Deckers hier ook al aan. Persoonlijk denk ik dat met name het gastlenerschap zo snel mogelijk ook aan het Limburgse project moet worden toegevoegd. Dat biedt volgens mij vooral toegevoegde waarde voor de klant omdat voor hem/haar de bibliotheek 1 instituut is en het dus eigenlijk heel raar is dat je niet met het pasje van de ene bibliotheek in de andere bibliotheek terecht kan.

    Presentatie Digitale Infrastructuur Bibliotheek.nl

    Vanmorgen is Gerard Kuys, informatiearchitect van Bibliotheek.nl, in Limburg om hier de blijde boodschap rondom de ontwikkeling van de digitale bibliotheek te vertellen. Hieronder een aantal hoogtepunten/aandachtspunten voor de bibliotheken. Belangrijk is om opnieuw te constateren dat het draagvlak voor bibliotheek.nl en hetgeen landelijk ontwikkeld wordt onverminderd groot is. Er is geen discussie over de noodzaak, maar de vragen in de zaal gaan vooral over tempo, bekostiging en wat er precies te verwachten valt. Communicatie over de plannen is erg noodzakelijk is de boodschap en wat dat betreft is het goed daar vanmorgen met de presentatie van Gerard een begin mee te maken.

    Enige kreten genoteerd (met excuses voor het niet altijd volledig leesbaar maken van de tekst - vond tempo even belangrijker dan helemaal ok maken):
    voor ons (OB-wereld) is het goed dat KB (Bas Savenije) nu binnen GII aan de weg timmert - sluit heel goed aan bij ontwikkelingen die binnen bibliotheek.nl zijn ingezet (zie o.a. Mark Deckers en Jan Klerk)

    Wat regelt bibliotheek.nl:

    1. dubbel lidmaatschap:
    a. lokale bibliotheek
    b. digitale bibliotheek
    Hiermee klanten ook te volgen als ze van ene bieb naar andere gaan
    Daarnaast de mogelijkheid om klanten via zogenaamde Single Sign On toegang tot digitale diensten te bieden.
    In de zaal de vraag waarom mensen niet altijd lokaal lid worden. Dit is niet voor elke dienst nodig, maar in principe worden mensen die via de digitale bibliotheek lid worden ook aan de lokale bibliotheek van hun keuze gekoppeld.

    2. rol PSO's
    tussenlaag die zich bundelen om uitvoerende/beherende taken van bibliotheek.nl over te nemen is ook handig om diensten te kunnen distribueren

    3. roadmap bibliotheek.nl
    rapport Calff vertaald in digitale diensten en deze volgens een concept "onder architectuur" te realiseren. Eenheid van concept, idee en uitvoering. Eerst wordt het fundament gelegd, daar zitten we nu midden in, om later dit jaar de leuke dingen te realiseren.
    Het datawarehouse is ingericht, maar nu moet worden gedefinieerd hoe dit te gebruiken. Verder zijn prototypes gedefinieerd. De 2e is bijna opgeleverd, de eerste is eind september gepresenteerd als bibliotheek valkenzande:



    De volgende stappen zijn:
    - verkrijgen content: moeten als branche samen richting uitgevers, liefst ook met KB samen om gesprekspartner te zijn Uitkomst nog ongewis, maar hier zit in elk geval actie op.
    - de widget store komt nu redelijk snel. Hiermee kunnen lokale bibliotheken hun eigen sites naar behoefte inrichten, maar ook zelfgemaakte widgets aanbieden aan andere bibliotheken.
    - zoek&boek reorganisatie: gaat aansluiten op aanbevelingen Calff. Uitgangspunt is dat materiaal binnen 2 dagen wordt geleverd. Kost redelijk veel organisatie voor het provincie grensoverschrijdende ibl. Betekent dat dus in tegenstelling tot nu willekeurige bibliotheken uit de ene provincie ook kunnen gaan leveren aan bibliotheken in andere provincies.

    Dan nog enkele woorden over de NBC

    NBC uitleg: verzamelde bezit catalogus openbare bibliotheken + KB + die UB-en die hier aan willen meedoen. Deze catalogus toont ook de beschikbaarheid (loopt iets achter -> pas realtime als je inzoomt op bepaalde titel. Ook titelverdubbelingen worden door middel van FRBR-toepassingen en het gebruik maken van ervaringen in Vlaanderen zoveel mogelijk voorkomen.
    Ook in de NBC wordt getoond de verder beschikbare content, recensies maar ook de door gebruikers gegenereerde content. Meest belangrijke verbetering in NBC is de onderwerpsontsluiting. Meer hierover opnieuw bij Jan Klerk